Chöông trình laøm mieán cuûa ba anh em cuõng gioáng nhö vaäî Bieát raèng khoâng coù ngöôøi laøm kyõ thuaät, maø thôøi aáy kyõ thuaät cuõng laø then choát - nhöng khoâng theå döøng ñöôïc nöõaï Maùi nhaø ñaõ lôïp. Beáp ñaõ laøm. Loø ñaõ ñaép. Chaûo gang ñaõ muaï Chaäu hoaø boät- moät caùi chaäu nhoâm to pheá phaåm vì bò moùp moät choã do Thao mua hoä ôû maäu dòch giaù 25 ñoàng- chum ngaâm boät. Ñieän ñaõ maéc. Moät caùi giöôøng vaø boä aám cheùn ñaët trong caên nhaø roäng, vöøa lôïp xong giaáy daàuï Cöûa soå, cöûa ra vaøo laøm taïm baèng treï Maáy caùi ñoøn ngoài uoáng nöôùc. Caùi ñieáu caøî.. Vaø naêm möôi caùi pheân phôi haén ñaõ xe veà, taäp keát veà döïng ôû töôøng khu vöôøn hoang. Laïi caû moät ñoáng than to töôùng.

 Theá laø nhaün. Nhaün caû hai traêm moát cuûa "ba anh thôï da thoái"ñang laêm le trôû thaønh Gia Caùt Löôïng. Coøn thieáu hai khoaûn quan troïng nhaát. Hai khoaûn khoång loà: Boät dong vaø maùy thaùò Ngaøy raèm thaùng Baûy saép tôùi nôi roàò Chöa keå moät ñieåm voâ cuøng quan troïng: kyõ thuaät.

 Giang baùo moät tin phaán khôûi: Giang ñaõ noùi vôùi chò Hieân, chò ñoàng yù baùn chòu cho caû boïn moät taï boät dong.

 Coøn khoù khaên veà kyõ thuaät thì thaät khoâng ai ngôø ñöôïc ngöôøi giaûi quyeát laïi laø baø Pheâ Ñoâ Thôùt.

 Len ñeán. Len vaø Giang laøm nhö khoâng troâng thaáy nhauï Len ñöùng noùi chuyeän vôùi haén. Giang boû ñi nhaùo than. Len baûo: "Em laïi nhaø, chò baûo anh ôû döôùi naøy". Khi bieát caû boïn khoâng bieát kyõ thuaät, Len noùi:

 - Hình nhö ngaøy mai caùc anh ñònh nhoùm loø phaûi khoâng? Em thaáy chò baûo theá. Chò ñaõ ñi xem ngaøy roàò Daïo aáy haén chöa tin ñieàu Ngoïc ñaõ tin. Treân troác caùi tuû Bình ñoùng nhö quan taøi döïng ñöùng, Ngoïc ñaët baøn thôø, ngaøy raèm, muøng moät höông khoùi nghi nguùt.

 Ñaây laïi laø moät neùt môùi nöõa ôû Ngoïc, cuøng vôùi caùi neùt sôï haõi, lo laéng veà baát cöù ñieàu gì cuõng coù theå xaûy ra maø haén ñaõ bieát töø ngaøy haén ñöôïc tha veà.

 Ky baûo:

 - Mai moàng möôøi toát ngaøî Maø cuõng phaûi laøm môùi coù mieán baùn vaøo raèm chöù. Chöa coù maùy caét thì ñi thueä

 - Coøn boät? - Haén neâu moät trôû ngaïi - Chöa coù boät, chò Hieân ñaõ veà ñaâuû

 Len baûo:

 - Chò Hieân chieàu nay ôû Nam Ñònh veà. Anh baûo anh Giang veà noùi chò Hieân ñeå laïi cho hai baoï Ngaâm boät ñi, em traùng choï  Haén ngaïc nhieân:

 - Em traùng ñöôïc khoâng? Em bieát traùng ñaáy aø?

 Haén möøng quaù goïi:

 - Giang ôi

 Giang ñang bì boïp giöõa ñoáng than ôû gaàn ñaáy, hai oáng chaân ñen nhaùnh, giaû caùch khoâng nghe thaáî Haén baûo Ky ra nhaùo than cho Giang ñeå Giang veà nhaø. Giôø naøy oâ-toâ Nam Ñònh saép veà roàò Giang ñi ra ao röûa chaân taî Chæ coøn hai ngöôøi, haén hoûi kheõ:

 - Coâ caäu giaän nhau ñaáy aø?

 Len maët laïnh ñi moät tyù, roài noùi:

 - Em coù con baïn laøm mieán maø. Em vaãn sang nhaø noù, traùng hoä noù. Anh cöù yeân taâm.

 Haén cöôøi:

 - Theá maø caäu Giang khoâng noùi gì caû.

 - Coù chuyeän gì theá, em?- Anh aáy cuõng khoâng bieát em traùng ñöôïc ñaâu
ï 
 TheAÙ' laAØ oAÙ?n roAÙAØò CoAØn moAÙAÏi chuyeAÙ.n thaùò

 - Cöù traùng ñi caùi ñaAÏ.

 Giang röûa chaAÙn tay xong quay laïi, vaAÙAÏn khoAÙng nhiAØn Len:

 - Em veAÙAØ xem boAÙ.t baïch theAÙ' naAØo nheù.

 ChôAØ Giang ñi moAÙ.t quaAÏng, Len noùi vôùi haén khe kheAÏ:

 - Anh baûo anh Giang heAÙAÏ coù boAÙ.t xe luoAÙn laïi ñaAÙy, em chôAØ.

 Haén goïi to:

 - Coù boAÙ.t thiAØ ñem laïi ñaAÙy ngay nheù.

 Giang khoAÙng quay laïi, cuAÏng khoAÙng traû lôAØò Haén hoûi Len:

 - Coù chuyeän gì theá, em?

 Len sa saàm maët. khoâng noùò Moät luùc sau Len thôû daøi:

 Chuùng em... thoâi nhau roàò

 Haén hoaûng hoát:

 - Saoû Sao laïi theá

 Boá meï em khoâng cho em quan heä vôùi anh aáî

 - Theá coøn em?

 Len rôm rôùm nöôùc maét. Haén coøn nhôù roõ luùc ñoù.

 Chöa bao giôø haén thaáy coâ gaùi aáy xinh deïp vaø ñaùng yeâu nhö vaäî Len cuùi nhìn xuoáng. Raêng caén laáy moâò

 Coâ coá giöõ, nhöng vaãn ñeå rôi nhöõng gioït nöôùc maét. Theá laø Len noùò Rôøi raïc. Loän xoän. Nhöng haén hieåuï Len vaãn yeâu Giang. Giang ñaõ ñoái xöû thoâ baïo vôùi Len khi bieát boá meï Len khoâng muoán Giang ñeán nhaø, khi thaáy Len lôõ heïn. Maø Len khoâng theå ñuùng heïn ñöôïc. Vì boá meï Len... Hai oâng baø ñeàu laøm ôû nhaø maùy cô khí Thoáng Nhaát. Phaân xöôûng ñuùc. Haén ñaõ ñeán laøm vieäc ôû ñaáy nhieàu laàn. ôû ñoù caùi poâng ru-laêng chaïy chung quanh phaân xöôûng. Caùi poâng ru-laêng aáy ñaõ naèm trong moät trang cuûa quyeån truyeän daøi Laøn soùng thöù nhaát maø Sôû Coâng an ñaõ thu
ï 
 Khoâng theå traùch hai oâng baø. Cuõng khoâng theå traùch Giang, hay traùch Len. Nhöng thöông. Thöông Giang. Thöông Len.

 Chieác xe xích-loâ boät ñeán luùc chieàu taø. Giang noùi:

 - Chò Hieân cho chòuï Sau raèm thaùng Baûy môùi phaûi traû tieàn.  Len baûo phaûi ngaâm boät ngaî Phaûi coù ít haøn the

 Cöù ngaâm ñaày vaïò Traùng khoâng heát ñeå ñeán ngaøy hoâm sauï Thay nöôùc ñeàu khoâng vieäc gì heát. Caøng traéng boät. Phaûi coù ngöôøi ôû laïi troâng. Haén vaø Giang ôû laïò Ky veà, Len baûo: "Em laïi chò ñaâî Baùo cho chò bieát anh khoâng veà ñöôïc". "Baûo chaùu mang côm cho anh, cho caäu Giang luoân nheù!". "Vaâng!.

 Buoåi toái, côm xong, hai anh em ngoài oân chuyeän tuø. Chaúng thieáu chuyeän gì khoâng noùò Hoaù ra laø moät ñeâm thöùc gaàn tôùi saùng. Naùo nöùc vôùi nhöõng döï ñònh. Naùo nöùc vôùi nhöõng pheùp coäng tröø, giöõa tieàn baùn mieán vaø tieàn mua boät, mua than, caùi baây giôø ta goïi laø ñaàu vaøo, ñaàu ra, laø hieäu quaû. Naùo nöùc vì coù theå coù moät coâng vieäc laâu daøò

 Khi quen nhau caû hai laø nhöõng thaèng tuø, muoán noùi vôùi nhau moät caâu phaûi heïn nhau vaø laøm nhö voâ tình gaëp nhau trong nhaø meùt. Giôø ñaây thoaûi maùi chuyeän troø. Caû hai ñaõ töï doï Laø nhöõng ngöôøi töï doï Caùi caûm giaùc aáy raát laï. Nhö quen nhau töø cuoäc ñôøi tröôùc, töø kieáp naøo roàò Laïi cuõng nhö môùi quen. Raát laï. Vì mình ñaõ trôû thaønh nhöõng con ngöôøò Duø vaãn chöa thoaùt khoûi noãi lo con vaät: Noãi lo kieám soáng.

 Muoãi vo ve, ñoát ôû chaân, ôû maët, ngoïn ñieïn trong buoàng haét ra maûnh vöôøn coù öôm daây khoai lang, chô vô moät caây nhaõn khaúng khiuï Boïn haén ngaém trôøò Trôøi naøy coøn naéng, khoâng möaï Trôøi cuõng uûng hoä boïn haén ñaâî Giang xem laïi caùi vaøng baøng vaûi poâ-pô-lin traéng uùp lôïp leân treân voøng troøn baèng toân traùng keõm ñaët treân chaûo gang.

 Baùnh ña seõ ñöôïc traùng ôû ñaáî Haén caïo caïo laïi caùi muoâi b aèng soï döøa nhaün boùng. Roài laïi nhoøm vaøo vaïi boät.

 Khuya laém roàò Moät con chim saên moài vuït qua quaàng saùng ngoaøi cöûa soå. Chính luùc aáy haén nhôù ñeán Sôn, ñeán nhöõng con vaét ño raøo raøo trong buoåi haén vaø Sôn ñi tìm raùî Con chim ñeâm bay khoâng moät tieáng ñoäng. Cuoäc soáng khoâng luùc naøo ngöng nghæ. Cuoäc soáng duø khoán naïn ñeán ñaâu cuõng vaãn ñeïp. Ngöôøi ta chæ laøm giaûm ñi veû ñeïp cuûa noù thoâò

 Töï nhieân haén hoûi Giang:

 - Trong tuø, Giang sôï nhaát caùi gì?

 Giang ngaãm ngôïi:

 - Em sôï nhaát khaùm traïò

 Haén cöôøi khoaùi chí:

 - Ñuùng. Anh cuõng vaäî Anh cuõng gioáng Giang, sôï nhaát khaùm traïò

 Khaùm traïò Bình thöôøng thoâò Coøn ñöôïc nghæ buoåi laøm nöõaï Maø sao sôï theá.

 Taát caû mang noäi vuï ra saân, ngoài ngaû nghieâng vôùi ñoáng quaàn aùo chaên maøn, goâ, oáng böông, hoøm, caëp loàng, baùt, cuøi dìa, khaøn maët, ñieáu, ñoùm... chôø ñeán löôït mình ñöôïc khaùm. Caùn maét loaø, ngaû ngöôøi vaøo ñoáng chaên maøn ít oûi, veâ ñi veâ laïi treân caùi ñaøn mandoline:

        Toâi haùt ngaøn lôøi ca
        Noàng naøn nhö naéng ban mai

 Tieáng ñaøn roùt vaøo tai nhöõng ngöôøi tuø chôø khaùm traïò

 Hoï cöù ngoài chaàu haãu vôùi nhöõng thöù noäi vuï aáy, trong khi oâng coâng an vaø ngöôøi tuø traät töï traïi coøn ôû maõi ñaàu kia khaùm nhöõng toaùn khaùc. Thaät khoâng khaùc gì con vaät. Naéng vaãn phaûi ngoàò Möa thì lieàu lieäu daït vaøo caùc heø buoàng giam. Luùc ñoù khoâng ai ñöôïc vaøo buoàng. Luùc ñoù trong caùc buoàng ñeàu coù coâng an khaùm xeùt töø maùi nhaø ñeán gaàm saøn. Caû trong nhaø meùt. Buoàng naøo cuõng loâi ra ñöôïc bao thöù: Dao, than, nöùa, muoái, rau, saén... (Hoï baûo ôû Haø Giang coù laàn khaùm traïi thaáy ôû treân maùi nhaø toaøn dao phay - Thaät laø caû moät kho vuõ khí).

 Nhöõng toaùn khaùm xong ñöôïc trôû veà buoàng. Nghe raàm raàm trong buoàng. Hoï queùt buïi ôû saøn, keâ laïi saøn. Giaûi chieáuï Ñaët noäi vuï. Hoï kieåm tra nhöõng thöù ñaõ yeåm xem coøn hay maát.

 Nhöõng ngöôøi tuø chöa ñöôïc khaùm vaãn coøn vaï vaät ngoaøi saân. Lo nghó tôùi cuû su haøo ñaõ vuøi vaøo ñoáng muøn cöa trong nhaø meùt. Naém than ñaõ choân xuoáng ñaát, taän gaàm saøn döôùi, con dao ñaõ giaét treân maùi nhaø... v. v... Vaø chôø. Chôø ñeán löôït mình ñöôïc khaùm. Chôø caùc oâng aáy ñeán. Maëc cho tieáng ñaøn cuûa Caùn næ non: Huøng thieâng nhö nuùi soâng daøi

 Laø moät nieàm tin... 

 Cöù thoaûi maùi maø chôø. Maø huùt thuoác laøoï Naèm co quaép treân maûnh chieáuï Nhaém nghieàn maét traùnh naéng. Loät theâm maáy caùi ñoùm keù. Laáy caùt ñaùnh laïi caùi goâ bò nhoï... Cuoái cuøng caùc oâng aáy cuõng ñeán. Tieáng ñaøn cuûa Caùn im baët. Caùc oâng döøng laïi tröôùc moät anh tuø. Anh ta ñöùng leân giuõ tung chaên maøn, bò boïc, môû naép goâ ñaäy naép caëp loàng tröôùc con maét soi moùi vaø caùi ñaàu gaät guø cuûa oâng coâng an. 

 Nhöõng boä quaàn aùo vaù víu, nhöõng caùi chaên, caùi maøn, vöøa giuõ moät caùi, reäp ñaõ baøn tung ra nhö vaõi maï, khieán oâng coâng an giaät thoùt ngöôøi luøi laïi, coøn anh em thì cöôøi roä leân. Roài giô hai tay ñeå caùc oâng coâng an naén vuoát ngöôøò (Haén thaáy roõ caùc oâng coâng an nhaên maët laïi khi naén vì sôï baån, sôï reäp).

 Haén chaúng queân ñöôïc caùi caûm giaùc mình laø suùc vaät trong luùc ñoù, suoát töø luùc ngoài theo töøng toaùn vôùi ñoáng noäi vuï, chôø ñöôïc khaùm cho ñeán luùc khaùm xong. Phoå noùi: Caùch haønh haï tuø nhaân toát nhaát laø cho aên nhieàu moùn ñeå chæ chia cuõng cheát, khoâng coøn thôøi gian nghæ. Haén nghó phaûi boå sung theâm moät bieän phaùp nöõa: Taêng cöôøng khaùm traïò

 Ñeán khi ñöôïc trôû veà buoàng vaø oån ñònh noäi vuï, laáy nöôùc xong vaø chæ coøn chôø côm, Taát Tình giaèng laáy ñaøn cuûa Caùn. Tieáng ñaøn cuûa Taát Tình caát leân nhö vöøa tai qua naïn khoûò Nhö sung söôùng ñöôïc trôû laïi thaønh ngöôøò Nhö vui möøng vì coøn ñöôïc nghæ ngôò Nhí nhaûnh moät laøn daân ca Phaàn Lan. Gôïn soùng moät khuùc soâng Danubeï Baùt ngaùt ñoàng queâ quan hoï.

 Bao nhieâu naêm thaùng ñaõ qua ñò Bao nhieâu söùc löïc boïn haén ñaõ boû ra trong caùc traïi tuø. Laøm maø khoâng ñöôïc moät caùi gì. Laøm cho ñeán kieät queä, cho ñeán raõ rôøò Ñoù laø ñieàu maø ngöôøi ta goïi laø "caûi taïo lao ñoäng". Baây giôø môùi ñöôïc laøm cho mình. Laøm ñeå buø laïi nhöõng ngaøy thaùng ñaõ maát, buø laïi quaõng thôøi gian ñeïp nhaát cuûa cuoäc ñôøò Haén chaúng bao giôø coù yù ñònh laøm giaøuï Haén chæ muoán laøm ñeå coù tieàn nuoâi con, giaûm nheï phaàn naøo nhöõng thieät thoøi cuûa Ngoïc. Nhöng Giang thì say söa vôùi nhöõng döï ñònh, nhöõng vieãn aûnh.

 Khi haén nguû daäy, maët trôøi ñaõ leân. Giang ñaõ nhoùm loø nöôùc ñaõ noùng giaø. Moät luùc sau Ky ñeán. Vaø Len. Len laøm toaøn boä coâng vieäc. Chaét nöôùc trong chum raï Roài xaén boät. Boät traéng mòn, raén nhö ñanh. Haén xaén thay Len. Chuøn caû ngoùn tay môùi ñöôïc moät mieáng. Nhöng chæ khoù mieáng ñaàu thoâò Mieáng sau deã hôn. Mieáng boät môùi xaén coù goùc caïnh ñeå trong thau moät luùc thì chaåy raï Ky gaùnh nöôùc. Caû boïn chaêm chuù nhìn Len hoaø boät. Ñoù laø kyõ thuaät: Döøng loaõng quaù, ñöøng ñaëc quaù. Cho vaøo moät ít haøn theï Ñeå gioøn mieán. Vaø moät ít muoái nöõaï Ñeå baùnh ñôõ vôõ, mieán ñôõ gaãy vaø ít hao vì muoái huùt aåm.

 Roài Len ñöa caùi muoâi baèng soï döøa muùc boät ñoå vaøo vaêng. Ñaäy vung laïò Nhö traùng baùnh cuoán. Chæ coù khaùc laø xeo laù boät chín troøn troøn laáy ra, ñaët leân pheân, coøn moät coâng ñoaïn nöõa: duøng tay keùo caêng laù boät cho moûng, ñeàuï Laù boät co giaõn nhö cao-suï Phaûi keùo saùt ra hai beân meùp pheân, vaét chuùng veà phía sau, giöõ cho mieáng baùnh ña khoâng co laïò Moït tay Len keùo, moät tay Len aán vaøo giöõa laù baùnh, eùp laøm cho noù giaõn ñeàuï Ngoùn tay Len cong cong, ñoû hoàng vì noùng giöõa laù baùnh nghi nguùt khoùò Laøm xong quay laïi beáp môû vung, ñaõ thaáy muoâi boät traùng treân taám vaûi poâ-pô-lin ñoåi töø maøu traéng ñuïc sang maøu traéng trong, hôi nöôùc laøm phoàng leân töøng choã. Len ñöa caùi que gôïi gôïi xung quanh mieáng baùnh ña, roài luoàn que vaøo giöõa laù baùnh, haát maïnh leân vaø ñöa ra pheân. Haõy ñeå laù baùnh khoùi nguøn nguït ôû ñaáy, muùc moät muoâi boät ñoå vaøo vaêng laùng ñeàu vaø ñaäy vung laïi ñaõ. Roài môùi keùo laù baùnh. Laù baùnh troøn thaønh laù baùnh vuoâng. Moät caùi pheân cao hai meùt chæ ñöôïc ba laù baùnh.

 Haén ñem pheân ra döïng gheách vaøo bôø töôøng choã daõi naéng. Vaø trôû vaøoï Caû boïn nhìn Len laøm. Xuùm vaøo caêng keùo laù baùnh Len môùi traùng ñaët leân pheân. Hôi than, hôi nöôùc. Goø maù Len ñoû öûng. Traùn Len laám taám moà hoâò Haén thaáy Giang nhìn Len nhö ngöôøi maát hoàn. Bieát moïi ngöôøi ñoå doàn maét vaøo moïi cöû ñoäng cuûa mình, Len vaãn hoaøn toaøn taäp trung cho coâng vieäc. Ñeán pheân thöù tö haén baûo Len:

 - Em nghæ ñi anh laøm choï Anh laøm ñöôïc maø.

 Len ñöùng leân. Haén ngoài xuoáng chieác gheá ñaåu ñaët tröôùc beáp.