Leõ ra haén ñaõ ñöôïc veà nhaø sôùm hôn. Haén ñaõ ñöôïc oâm vôï con haén vaøo loøng sôùm hôn. Leõ ra haén bôùt ñöôïc hai caùi Teát trong tuø. Bôùt ñöôïc hai Teát, chöù khoâng phaûi hai naêm. Vì thöïc ra chæ laø möôøi boán thaùng. Haén ñaõ ñöôïc di lyù töø Q.N veà 75 vaøo giaùp Teát naêm 1971. Ngaøy thì haén khoâng nhôù. Haén chæ nhôù laø gaàn Teát, vì traïi ñaõ mua traâu veà chuaån bò cho tuø aên Teát. Ñi laøm, qua coång traïi, löôïn qua choã ngoeïo suoái, choã aáy nöôùc saâu vaø ñöùng, laø nôi röûa rau vo gaïo euûa nhaø beáp. Treân bôø khuùc ngoeïo aáy, chieàu hoâm tröôùc ñi laøm veà, boïn haén chæ thaáy ñoáng rau baép caûi giaø ñaõ baêm ñeå sang hoâm sau röûa vaø naáu. Muøa laïnh, kieåu uû rau nhö vaäy coøn ñôõ. Chöù veà muøa noùng, rau muoáng baêm uû moät ñeâm, hoâm sau rau ôû beân trong vaøng heát. Laù ruïng ra haáp hôi noùng söïc. Rau muoáng cuûa traïi laïi laø thöù rau muoáng Trung Quoác, chính toaùn haén troàng, goác to nhö goác nöùa teùp. OÂng quaûn giaùo baét ñeå giaø rau môùi cho caét. Nhieàu ngoïn boø daøi nhö rau khoai lang. Caàm goác rau haát maïnh leân ñaàu, reã con ôû caùc ñoát vaãn coøn ñöùt lòch phòch. Rau ñaõ vaäy. Nhaø beáp laïi caàm töøng naém baêm nhö baêm rau lôïn, ñeå saùng hoâm sau boác vaøo loà xuoáng suoái khuaáy cho nhanh. Coù baùt rau coøn caû moät mieáng phaân boø khoâ dính vaøo reã. Muøa reùt ôû caùc traïi trung öông thaät khuûng khieáp. Laïnh laém. Thaáu xöông. Laïnh töø suoái, töø ñaát boác leân. Töø trong nuùi ñaù toûa ra. Töø treân trôøi xuoáng. Vaø laïnh teâ ngay trong ruoät. Laïnh töø trong nhöõng cô theå thieáu ca-lo, caïn kieät vaät chaát, tinh thaàn, caïn kieät hy voïng. Theá maø saùng hoâm aáy, caû ñaùm ngöôøi ñoùi reùt, muï mò, leâ töøng böôùc chaân ra khoûi coång traïi, cuùi gaèm maët tröôùc caùi buùt maùy cuûa oâng Quaân döù döù, boãng naùo nhieät haún leân. Maét long lanh. Haùo höùc. Töï nhieân laïi troø chuyeän. Duø chæ rì raàm. ôû ñaùm ñaát gaàn nhaø beáp nhö coù pheùp laï, naêm con traâu ñaõ buoäc. Naêm con traâu söøng keành caøng. Nhöõng boä söøng ñoà soä choaõi roäng, troâng laïi caøng ñoà soä, keành caøng treân caùi ñaàu quaù khoå ñoái laäp vôùi thaân hình coøm coõi, ñeám roõ töøng reû xöông söôøn to vaø cong. Caùi choã loõm ôû xöông hoâng vaø khaáu ñuoâi coù theå ñoå ñöôïc nöûa thuøng nöôùc. Xöông vai ñoäi leân. Maét con naøo con aáy ñaày döû. Loâng cöùng suø ra traéng nhöõng tröùng raän. Chæ coù moät con kheõ phe phaåy caùi ñuoâi. Moät con naèm coá ñöùng leân nhöng khoâng noåi, choaõi chaân loaïng choaïng, roài laïi phuïc xuoáng, ñít phun ra phaân loaõng. Nhöõng con traâu aáy laø tín hieäu baùo muøa xuaân cuûa hoï. Laø nhöõng boâng hoa ñoùn naêm môùi cuûa traïi tuø. Laø bieåu töôïng Teát coå truyeàn daân toäc cuûa hoï. Ñoù laø nhöõng con traâu khoâng theå keùo caøy ñöôïc nöõa, nhöõng con traâu giaø, oám cuûa ñòa phöông. Cöông, toaùn laâm saûn, ngöôøi ñaõ taëng haén caùi cheùn uoáng traø, daân kyø cöïu ôû traïi naøy cho bieát: Tröôùc ñaây nhaân daân cho traïi, vì hoï khoâng coù thoùi quen aên thòt traâu. Nhöng thaáy naêm naøo traïi cuõng caàn, hoï baùn. Muoán gì thì gì, naêm con traâu aáy cuõng noùi vôùi hoï saép Teát roài. Teát chaúng laø gì ñoái vôùi phaïm, ngoaøi hai ñieàu phaán khôûi: Caû traïi ñöôïc nghæ ba ngaøy vaø khaåu phaàn thòt traâu ñang chôø ñôïi hoï. Hai laïng hay ba laïng. Cuoäc tranh luaän trieàn mieân khoâng döùt. Buoåi saùng, khi ñi laøm, hai nghìn con maét saùng leân phoùng veà luõ traâu giaø, ngaïc nhieân, thích thuù. Buoåi tröa, khi ñi laøm veà, hai nghìn con maét bao boïc laáy traâu, aâu yeám vaø höùa heïn. Buoåi chieàu, khi ñi laøm, hai nghìn con maét nhìn traâu thaêm nom söùc khoûe, baøn taùn, öôùc löôïng, ño öôùm, tha thieát vaø chôø ñôïi. Luùc chieàu taø ñi laøm veà, hai nghìn con maét nhìn traâu soã saøng, hau haùu nhö muoán duøi, muoán ñaâm thuûng caû da traâu. Haén ngaïc nhieân. Sao luõ traâu coù theå chòu ñöïng noåi moãi ngaøy gaàn vaïn caùi nhìn nhö vaäy? Nhöõng caùi nhìn baén ra tia löûa haún hoi maø traâu chæ xieâu xieâu thoâi. Khoâng ñoå. Maáy con traâu ñaõ thoåi moät luoàng khoâng khí môùi vaøo traïi, laøm thay ñoåi boä maët cuûa caû traïi. Bôûi vì khi traâu veà cuõng laø luùc con ñöôøng vaøo traïi ñoâng nöôøm nöôïp nhöõng ngöôøi tieáp teá. Ñi laáy phaân xanh, ñi laøm ñoài, ñi phaù ñaù loø voâi laø nhìn thaáy hoï treân ñöôøng. Hoï ñi moät mình, töøng toáp hai, ba ngöôøi coù khi tôùi möôøi ngöôøi, nhöõng ngaøy cao ñieåm tôùi maáy chuïc ngöôøi, vôùi nhöõng goùi, nhöõng tuùi nhöõng bò boïc to nhoû khoaùc treân vai, goàng gaùnh hay chaèng buoäc ôû pooùc ba-ga xe ñaïp. Teát, traïi bao giôø cuõng cho nhaän tieáp teá nhieàu hôn bình thöôøng. Nhöõng tin soùt deûo toø ræ töø caùnh tuø töï giaùc, töø toaùn nhaø beáp vaø nhaát laø töø traät töï traïi ñöôïc truyeàn nhau loang ra toaøn traïi nhö nhöõng veät daàu roû xuoáng nöôùc: Ngaøy hoâm nay bao nhieâu ngöôøi tieáp teá, nhaø ai taéc raèm laém, nhöõng boán caùi baùnh chöng, ai ñöôïc nhaän caû moät noài thòt kho taàu, meï thaèng Xuaân giaø theá maø vaãn phaûi ñi tieáp teá vì con vôï noù boû noù roài, coøn vôï thaèng Trònh ñeïp nhaát trong soá ngöôøi leân tieáp teá maáy hoâm nay, caùi thaèng aáy thaät meøo muø vôù caù raùn... Nhöõng quaû taéc naëng tróu ñöôïc phaïm khoaùc veà traïi, tieáp theâm doøng sinh löïc vaøo trong traïi. Nhöõng ngöôøi khoâng gia ñình, bò gia ñình boû rôi vì tuø laâu quaù roài, hoaëc gia ñình ôû quaù xa thì ñaønh ñöùng nhìn caùnh tuø ñi ra coång gaëp ngöôøi nhaø hay khoaùc tuùi tieáp teá böôùc qua coång trôû veà vôùi con maét theøm khaùt, ghen tò, döûng döng vaø cam chòu. Voû giaáy keïo, ñaàu ñaøy thuoác laù, caû laù baùnh chöng vung vaõi quanh caùc laùn nom thaät laï vaø vui maét. Maáy anh ngoài xoåm, nhaët nhöõng ñaàu maåu thuoác laù gom laïi, xeù ra laøm thuoác laøo huùt daàn. Caùnh tuø giaø pha traø, boùc baùnh keïo, tuï taäp choã naøy choã kia, saøn treân saøn döôùi môøi nhau trònh troïng nhö trong gia ñình nhöõng ngaøy Teát ñeán. Coøn caùnh tuø treû vuøi ñaàu vaøo baøi baïc. Vaãn chæ laø ba caây . Laáy moät coã baøi tuù-lô-khô ra, ñaõ saün quy ñònh veà giaù trò töøng loaïi caây, töøng loaïi hoa, ñaùnh ít ngöôøi, ñoâng ngöôøi ñeàu ñöôïc. Laáy ñoà tieáp teá ra ñaùnh. Laáy tieâu chuaån Teát cuûa traïi seõ coù ra ñaùnh. (Ngöôøi ta tranh luaän veà soá thòt traâu hai laïng hay ba laïng khoâng chæ cho vui maø coù yù nghóa naøy nöõa) Ngoaøi thòt traâu, moãi ngöôøi coøn ñöôïc hai caùi baùnh chöng baèng loøng baøn tay, nhö kieåu baùnh goùi cho treû con ñaët treân noài baùnh chöng soâi suøng söïc trong caùc gia ñình nhöõng ñeâm ba möôi Teát. Thòt, baùnh ñeàu ñöôïc ñoåi ra ken . Ra Ñrao. Tam Thanh, Nhò Thanh, Hoaøn Kieám, Ñieän Bieân . Moät bao Tam Thanh moät laïng thòt traâu. Moät baùnh chöng cuûa traïi möôøi ñieáu Nhò Thanh (hay baûy ñieáu Tam Thanh). Moät baùnh chöng gia ñình tieáp teá hai bao Ñrao v. v... vaø v. v... Giaù caû cuõng coù ñieàu chænh chuùt ít tuøy theo thò tröôøng vaø gaây tranh caõi, nhieàu khi gay gaét, nhöng ñeàu döïa vaøo maët baèng chung, ñeàu ñöôïc thoáng nhaát tröôùc khi vaøo cuoäc. Ñi laøm veà laø ba caây. Chieàu chôø côm, ba caây. Toái, ba caây. Chuû nhaät, ba caây. Soøng baøi cuûa Trieàu Phæ ôû ngay ñaàu beâ (buoàng) taàng treân, giaùp cöûa ra vaøo. Chæ Trieàu Phæ môùi daùm ngoài ñaùnh baøi. Bôûi vì quaûn giaùo ñi kieåm tra, hay coù khi khoâng phaûi laø kieåm tra maø chæ ñôn giaûn goïi phaïm ra gaëp maët, vöøa böôùc vaøo cöûa ñaõ nhìn thaáy ngay. Quaûn giaùo ñeán, taát caû uùp baøi xuoáng chieáu, ngoài nhìn nhau im baët nhö ñang lieân hoan thì ngöøng caâu chuyeän, nhöng giaáu sao ñöôïc caùc oâng aáy. Duø mình ngoài saøn treân, caùc oâng aáy khoâng nhìn thaáy coã baøi, nhöng chæ thoaùng qua caùc oâng aáy ñaõ bieát. Thaáy trong ñaùm baïc coù Trieàu Phæ, caùc oâng aáy böôùc ra, chaúng noùi naêng gì. Cuõng coù oâng noùi: - Caùc anh ñaùnh baïc daáy aø? Trieàu Phæ thay maët caû hoäi, cöôøi raát töôi, oûn eûn traû lôûi ngay: - Khoâng phaûi ñaùnh baïc ñaâu aï. Chuùng toâi ñaùnh vaùn baøi cho noù vui. Thöa caùn boä, Teát nhôù nhaø quaù aï. Cuõng thoâi. Neáu khoâng coù Trieàu, gay ñaáy. Coã baøi bò thu. Choã ken ñeå trong chieáu baïc cuõng bò thu. Keøm theo nhöõng lôøi ñe doïa. Ñaùnh baïc vôùi Trieàu Phæ coù moät ñieàu kieän ñaëc bieät: Khoâng ñöôïc aên non. Nghóa laø ngöôøi thua chöa ñöùng daäy thì ngöôøi thaéng cuõng chöa theå döùng leân. Ngöôøi thua coøn chôi thì ngöôøi thaéng chöa theå rôøi chieáu baïc. Trieàu Phæ coù theå ngoài töø saùng tôùi chieàu toái vôùi baøi baïc. Ai khen Trieàu gioûi thì Trieàu cöôøi khieâm toán: - Chöa thaám ñaâu vôùi oâng boá mình. Thôøi gian maùy bay ñaùnh vaøo thaønh phoá, bom noå aàm aàm, chaùy, khoùi muø mòt maø maáy hoâm lieàn cuï khoâng veà nhaø. Caû nhaø boå ñi tìm. Töôûng cuï cheát ôû ñaâu roài. Moø tìm khaép thaønh phoá. Ñi ra caùc caàu, beán phaø, ra caû ngoaïi thaønh. Ñaõ töôûng ngöôøi chuùng toâi hy sinh ôû ñaâu roài. Maõi sau vôù ñöôïc cuï ñang ngoài döôùi haàm ngay caïnh Nhaø haùt Lôùn giöõa thaønh phoá. Boán oâng. Ñaùnh chaén. Bí töù. Baùnh myø khoâ vöùt laên loùc. Bi-ñoâng nöôùc thì ñaày. Ñaùi ngay döôùi haàm. Khai ñeùo chòu ñöôïc. æa thì leân beân treân haàm. Goïi cuï, cuï baûo: Noùi meï maøy cöù yeân trí. Mai tao veà. Mai naøo ñaõ veà. Bao giôø thua nhaün tuùi cuï môùi veà. Chöù tieàn cöù ra ra vaøo vaøo laø khoâng. Moàng thaát! Raèm taây ñen! Trieàu phì cöôøi: - Cho neân môùi xaûy ra moät chuyeän: Ngaøi veà queâ ñöa ñaùm ma oâng caäu, töùc laø tôù goïi baèng oâng veà ñaèng ngoaïi. Veà ñöa ma maø ôû tôùi boán chín ngaøy ngaøi môùi ra. Boán chín ngaøy heát tieàn thì ra, chöù khoâng, coøn ôû ñeán gioã daàu. Quaùi nhaân theá chöù! Vaø Trieàu keát luaän: - Cho neân caùc chuù coù ñaùnh vôùi anh cuõng phaûi theo nguyeân taéc aáy: Bao giôø ngöôøi thua ñöùng daäy thì ngöôøi thaéng môùi ñöôïc ñöùng leân. Ñeán baùch nhaät, ñeán gioã ñaàu cuõng phaûi ngoài. Ngaøy chuû nhaät tröôùc Teát coøn vui hôn Teát. Gaàn traêm ngöôøi nhaän tieáp teá. Traïi ñaõ gieát traâu. Moùn loøng traâu ñaùnh daáu kyû nguyeân giaùp Teát. Chia chaùc töng böøng. Suaát naøo cuõng phaûi ñuû loøng non, loøng giaø, saùch vaø tí tieát luoäc. Moùn loøng traâu laøm moïi ngöôøi caûm thaáy hôøi höôùng muøi thòt traâu kho ñang tôùi gaàn. Trieàu Phæ ngoài caû ngaøy treân chieáu baïc. Chuû nhaät, baùt myø xaêng ngöôøi laùi cuõng khoâng, ngöôøi nhai maáy caùi bích quy, ngöôøi laøm mieáng baùnh chöng trong quûa taéc môùi nhaän, roài toùt leân saøn treân chieám choã. Ñaùnh cho ñeán tröa. Goïi laáy baùt ñuõa ra chia côm cuõng khoâng nhuùc nhích. Baïn tuø phaûi laáy hoä, nhaän côm hoä dem vaøo. Thænh thoaûng môùi taïm ngöøng chôi, vì moät anh buoàn ñaùi quaù, tuït xuoáng chaïy vaøo nhaø meùt. Theá laø taát caû cuøng xuoáng, cuøng chaïy theo anh ta vì ai cuõng ñaõ töùc cöùng buïng. Ñaõ nhieàu ngöôøi ñöùng leân vì thua chaùy tuùi. Caû quaû taéc maø vôï con, boá meï, anh em thu veùn, daønh duïm vaát vaû lo toan chaét boùp ñem leân ñeán taän nôi, göûi vaøo vôùi bao xoùt thöông, chuaån bò caû thaùng giôøi, chæ trong maáy tieáng ñoàng hoà bay bieán. Coøn chaêng laø ñieáu thuoác laù phì pheøo treân moâi. Nhöng nhöõng ngöôøi naøy ñöùng leân, nhöõng khaùc laïi ngoài xuoáng. Khoâng ñaùnh thì chaàu rìa. Xem ngöôøi khaùc ñaùnh. Quan saùt xem coù söï gì gian laän khoâng. Xem ai vaän doû. Xem ngöôøi ta thua bao nhieâu. Ñöôïc bao nhieâu. Beâ côm beâ canh hoä ngöôøi ñaùnh. Baát keå laø ai, thaân hay khoâng, ñaøn anh hay ñaøn em cuûa mình. Duø sao cuõng coøn hôn ñi loanh quanh vôù vaån ngoaøi saân traïi. Ñeán chieàu thì chæ coøn boán ngöôøi chôi. Trieàu Phæ, Giang, Thoâng coøn goïi laø Thoâng Chaùy vaø moät anh tuø coù tai raùch thaønh tua teân laø Laäp, Laäp Ba Tai. Giang nhieàu luùc ñaõ töôûng ra heát nhöng roài laïi vaøo. Vaøo roài laïi ra. Thoâng cuõng vaäy. Trieàu thì ñoû, phía sau löng Trieàu, giaùp vôùi vaùch goã chaát nhöõng bò, nhöõng tuùi, nhöõng baùnh chöng, nhöõng thuoác laù, thuoác laøo, keïo cöùng, keïo xoáp, nhöõng ña côm, nhöõng da loøng traâu nguoäi tanh, nguoäi ngaét. Ñoù laø nhöõng gì Trieàu thu ñöôïc trong canh baïc. Giang phaûi keâu leân: - Coâng nhaän oâng naøy ñoû thaät ñaáy. Naêm maø cuõng vô ñöôïc cuûa caû laøng. Trieàu vô ñöôïc cuûa caû laøng vì Trieàu caàm trang. Trieàu quô baøi thoaên thoaét, hai tay hai naém nhö moät ngheä só xieác, vöøa laáy ngoùn tay caùi baät baät nhöõng quaân baøi, vöøa loàng baøi tay noï vaøo baøi ôû tay kia. Nhöõng quaân baøi ñöôïc ñan ken vaøo nhau. Trieàu chia coã baøi ñöôïc trang aáy ra. Laäp Ba Tai traùn möôùt moà hoâi vì thua quaù nhieàu, giaèng laáy coã baøi, ñaûo ñi ñaûo laïi, roài nhanh nheïn ruùt ra moät quaân. Boán nheùp. Taát caû khe kheõ: - Töù luøi. Trieàu chia baøi. Moät tay raûi ñeàu. Ngoùn tay ñeo moät caùi nhaãn töï taïo baèng nhoâm coù ñoå maët nhöïa ñoû gaåy ñeàu nhö maùy laøm baén ra nhöõng quaân baøi raát ñuùng choã. Ñöôïc quaân naøo ngöôøi ngoài chôi baøi ñöa tay ra uùp leân, chaàm chaäm keùo vaøo loøng mình, khum khum loøng baøn tay, töø töø ñöa ngang maët ngaém nghía, roài laïi nheï nhaøng thaän troïng uùp noù xuoáng chieáu, laáy tay giöõ chaët nhö sôï noù bay maát, sôï ngöôøi khaùc troâng thaáy khieán vaän ñoû ôû quaân baøi sau khoâng ñeán. Tôùi quaân baøi thöù hai. Cuõng nhö vaäy. Söï im laëng hoài hoäp caøng taêng khi Trieàu chia quaân baøi thöù ba. Ñaây môùi laø quaân baøi quyeát ñònh. Khi laù baøi vöøa chaïm chieáu, nhöõng baøn tay ñaõ voà laáy, keùo veà loøng vaø cöù uùp saáp quaân baøi döôùi chieáu, cöù ñeø moät baøn tay leân nhö vaäy, coøn xem laïi hai quaân baøi coù treân tay, kheõ nhích quaân baøi phía tröôùc xuoáng ñeå nhìn thaáy caùi ñaàu quaân baøi phía sau loù ra, xaùc minh moät laàn nöõa nhöõng con soá mình ñaõ xem, raèng töø naõy ñeán giôø noù vaãn laø noù, khoâng coù gì bieán ñoåi raèng mình vaãn chôø ñôïi con soá thöù ba aáy. Vaän may hay ruûi ñang ñeán cuøng con baøi döôùi chieáu daây. Luùc aáy môùi töø töø nhaác con baøi döôùi chieáu leân ngang maët, hoài hoäp vaø hy voïng. Duø con baøi aáy xaáu hay toát cuõng cöù caém noù leân tay, xoøe ba con cho chuùng xeáp haøng caïnh nhau, duyeät caû ñoäi hình moät laàn nöõa, roài quaêng noù ra vì moät tòt, hay xoøe ngay ngaén treân chieáu vôùi moät chuùt hy voïng moûng manh vì soá ñieåm ba caây coäng laïi chæ laø soá saùu, con soá baûy dôû dang. Trieàu bao giôø cuõng laø ngöôøi leân baøi sau cuøng vaø laø ngöôøi haï baøi sau cuøng. Laäp thua. Laäp cöù thua. Khi ñaõ thua heát caû quaû taéc, chôi vaùn baøi cuoái cuøng, vöøa xem xeùt thaän troïng töøng quaân xong, Laäp ñaõ vöùt baøi xuoáng chieáu ngay: - Xem naøo! Xem chuyeán naøy coù ñöôïc caàm trang khoâng naøo? Trieàu Phæ vaãn giöõ ba caây baøi ñaõ xeáp goïn trong loøng baøn tay, maët laïnh nhö tieàn. - Giang. Laät leân. - Toâi chín ñaây. Hai con baûy. Moät con naêm. Naêm roâ. - Thoâng Chaùy. - Toâi ba. Ñen quaù. Trieàu Phæ vô nhöõng ñieáu thuoác laù treân chieáu vaøo loøng vaø luùc aáy môùi chìa ra ba quaân baøi cuûa Trieàu. Möôøi. Möôøi roâ. Hai quaân aùt. Moät quaân taùm roâ. Laäp Ba Tai ñöùng phaét leân: - Ñ meï. Ñeùo chôi nöõa. OÂng Phæ hoâm nay ñoû ñeùo chòu ñöôïc. Mình töôûng mình möôøi coù baûy roâ laø aên chaéc roài. Ai ngôø oâng aáy laïi ñeø mình. Trieàu vöøa trang baøi vöøa cöôøi thoûa maõn: - Ñöøng thaáy ñoû nghó chín, em ôi. Cao nhaân taát höõu cao nhaân trò. Vaø hoûi nhöõng ngöôøi coøn laïi: - Chôi ba nheù. Giang gaät: - Tieáp tuïc. Coøn laùng ñaây. Thoâng Chaùy cuõng gaät. Ba ngöôøi cuøng vaøo nhaø meùt. Khi trôû ra ñaõ thaáy Laäp cuøng baùt côm vaø maáy mieáng loøng traâu chôø saün. - Chia boán. Chôi noát suaát côm saùng nay. Trieàu ñeå suaát côm cuûa Laäp caïnh nhöõng suaát côm ñöôïc baïc khaùc vaø xì ra naêm ñieáu thuoác Tam Thanh. Naêm vaùn lieàn Laäp thua. Laäp thaûn nhieân: - Chia tieáp. Anh Trieàu öùng cho em suaát chieàu nay. Trieàu laïi ñeám thuoác laù, vöøa ñeám vöøa hoûi: - Chieàu nay aên côm vôùi gì aáy nhæ? - Xöông traâu. - Ñaây Naêm ñieáu. Laäp laïi thua nhaün. Laäp nhö ñaõ bò meâ ñi roài. - Tieáp tuïc suaát myø saùng mai, suaát côm tröa mai. - Ñaây! Moät ñieáu böõa saùng. Boán ñieáu böõa tröa. - Sao laïi boán? Naêm chöù. - Tröa mai aên da traâu, boá aï. Ai cuõng bieát quy trình thòt traâu cuûa traïi: Loøng roài ñeán xöông, roài ñeán da (coøn thòt daønh cho Teát) maø caùi moùn da traâu thì khoù aên thaät. Tanh vaø khaém. Dính nhö keo. Laäp chaáp nhaän söï haï giaù, nhöng coøn noùi theâm: - Da traâu chuùng noù cuõng lieám ñöôïc hai suaát ñaáy, boá aï. Laïi ñaùnh. Vöøa ñaùnh vöøa tranh thuû xuùc côm, boác côm leân moàm. Trieàu baûo Laäp: - Coù ñoùi laøm mieáng maøy. Khoâng khaùch khí, Laäp thoø tay boác côm treân caùi ñóa men vöøa naõy coøn laø cuûa Laäp. Hoï ñaùnh cho ñeán luùc laáy côm chieàu, chia côm chieàu. Khoâng ai buoàn nhuùc nhích. Ba Ñen phuïc vuï hoï, nhaän côm, nhaän thöùc aên hoä hoï. Doàn vaøo hai xoong. Xoong côm coù boán moâ, gaït ra boán goùc. Coøn xoong xöông ñeå laãn loän. Ba Ñen hoûi Trieàu: - Ñem maáy caùi naøy ñi chaùc nheù! Ñeå thiu ra aø? Trieàu Phæ gaät gaät. Vì coøn ñang maûi meâ vaøo nhöõng quaân baøi. Ba Ñen böng maáy suaát côm, maáy suaát loøng traâu ñi ra. Ba Ñen khoâng thuù chôi baøi. Ba Ñen thích chaùc hôn. Ba Ñen naém raát vöõng ai coù caùi gì, ai caàn caùi gì, ai thieáu gì. Ba Ñen laøm caùi vieäc ñieàu hoøa. Laäp laïi thua. Tôùi ñieáu thuoác laù cuoái cuøng, nghóa laø vaùn baøi cuoái cuøng, ñöôïc quaân naøo, Laäp vaät ngöûa ngay quaân aáy, baát caàn ñôøi. - aùt nheùp. Quaân thöù hai: Taùm pích. Hai quaân maø chín. Thaät ít hy voïng. Laïi ñang ñen. Ai cuõng nghó Laäp seõ traéng tay, phaûi rôøi chieáu baïc. Quaân baøi thöù ba vöøa rôi xuoáng chieáu, Laäp ñaõ quô laáy, aán vaøo ñuõng quaàn, roài vaät ra. Taát caû cuøng keâu leân: - Nhaát cuï! Quaân aùt cô vôùi traùi tim ñoû choùt naèm giöõa chieáu. Laäp söôùng quaù, baát ngôø quaù, theùt to: - Caùi b. cuûa tao thieâng thaät. Nhaát cuï! Noùi roài, Laäp laïi ñöa quaân baøi leân mieäng hoân ñaùnh chuùt. Laäp ñöôïc vaùn aáy. Laäp ñöôïc caàm trang. Töôûng nhaün tuùi, ñöùng leân, ai ngôø laïi thaéng. Hy voïng vaän ñoû seõ ñeán vôùi mình töø ñaáy... Haén sang
toaùn moäc maáy laàn dònh troø
chuyeän vôùi Giang baûo Giang
Haén coù ngôø ñaâu tröa hoâm sau haén phaûi chuyeån ñi Giaùp Teát roài maø laïi chuyeån ñi. Moät mình haén chuyeån ñi. Gaùnh phaân nhaø boø veà, caát caëp loàng ôû choã ñaët noäi vuï, haén ñem baùt ra chia côm, suaát côm vaø suaát da traâu laïnh ngaét. Giaø Ñoâ laåm baåm moät mình: - Saép ba Teát roài ñaây. Haén thì saép boán Teát roài. Haén vöøa aên vöøa nghe Ba Ñen haùt to ôû phía ngoaøi: Ngöôøi ta aên Teát töng böøng Ba Ñen ngoài ñôïi baùnh chöng trong tuø Ngöôøi ta aên Teát lu buø Ba Ñen trong tuø ngoài ñôïi baùnh chöng Ngöôøi ta aên teát töng böøng... Cöù loanh quanh chæ coù boán nhö caûi kieåu "Con kieán maø leo caønh ña"... Ba Ñen heùt to. Coù veû baát caàn. Noäi dung baøi haùt, gioïng haùt ngheâu ngao cuûa Ba Ñen coù nghóa laø: Teát, toâi nhôù nhaø. Toâi tuø ñeán bao giôø? Caùc oâng baûo toâi khoâng yeân taâm caûi taïo. Cuõng ñöôïc. Caùc oâng baûo toâi kích ñoäng ngöôøi khaùc. Cuõng ñöôïc. Thaùng naøy laø thaùng cuû maät. Caùc oâng sôï tuø troán traïi, taêng cöôøng canh gaùc, ñeà phoøng. Caùc oâng cho toâi vaøo xaø lim cuõng ñöôïc. Caùc oâng baûo toâi choáng ñoái tinh vi cuõng ñöôïc. Keùo daøi thôøi gian caûi taïo cuõng ñöôïc. Moãi ngöôøi laø moät caùi loø-xo ñaõ bò neùn xuoáng toät cuøng. Maø coã maùy, khoái theùp ñoà soä khoång loà coøn cöù aán xuoáng maõi. Cho tôùi beïp dí. Tieáng haùt eâ a cuûa Ba Ñen laøm haén nhôù tôùi nhöõng tieáng gaøo theùt vaøo nhöõng ñeâm 30 Teát khi haén coøn ôû xaø lim. Tieáng gaøo theùt vang leân töø nhöõng B nöõ. Thaûm thieát. Ai oaùn. Trong ñeâm giao thöøa, noù voïng ñeán tai haén ñang naèm co trong xaø lim toái ñen, laïnh leõo vaø bò boû queân... Haén aên côm vôùi giaø Ñoâ. Loøng traâu ngon, nhöng da traâu ñuùng laø khoù aên. May maø coù theâm moùn muoái vöøng cuûa Giang. Giang ñaõ nhaän taéc töø hoâm 20 Teát. Gia ñình Giang khoâng leân maø laø Phu, moät ngöôøi baïn cuûa Giang. Bao giôø cuõng laø moät ngöôøi baïn cuûa Giang leân tieáp teá. ôû choã gaëp maët veà, Giang xaùch caëp loàng xoâi sang choã haén ngay. Nhìn qua cöûa soå, thaáy Giang ñi tôùi, giaø Ñoâ toùt ra ngoaøi. Giaø traùnh. Duø saùng hoâm aáy laø chuû nhaät. Treo moû. Muoâi myø xaêng ngöôøi laùi cuõng khoâng. Daï daøy leùp töø toái hoâm qua cô. Mong töøng phuùt tôùi luùc nhaø beáp gaùnh nöôùc ñoå vaøo thuøng ôû saân uøm uøm ñeå mang caùc thöù ra laáy nöôùc. Roài laïi mong töø ñaáy ñeán böõa côm tröa. Buoåi saùng chuû nhaät caét ra laøm hai nhö vaäy ñôõ daøi hôn. Noù coù caùi moác ôû giöõa. Choùng tôùi böõa côm tröa hôn duø bieát böõa côm tröa cuõng chæ laèm goïn trong moät goùc daï daøy roãng. Caùc oâng giaùm thò cöù baûo caùc anh ôû nhaø aên möôøi ba caân (gaïo), vaøo ñaây aên möôøi ba caân, möôøi taùm caân, hai moát caân, hôn ôû nhaø roài. Quaû laø laøm vieäc naëng, goàng gaùnh möôøi taùm caân, laâm saûn, thôï xeû, ñaäp ñaù, loø voâi aên hai moát caân thaät ñaáy. Nhöng coù no ñaâu. Gaïo boác hôi töø kho, töø oâng giaùm thò caân gaïo, töø anh em nhaø beáp ñem côm ñi chaùc, töø ñaøn gaø beùo nuùc hai chuïc con cuûa oâng quaûn giaùo phuï traùch toaùn beáp... Vôùi laïi chæ coù choã côm aáy vaø moät tyù rau naáu muoái. Coù chaát gì ñaâu maø no. Côm vaø rau chæ ôû trong daï daøy khoâng quaù moät tieáng ñoàng hoà. Caùc nhaø khoa hoïc ñaõ noùi vaäy. aét laø phaûi ñuùng. Giaø Ñoâ ñoùi nhö haén ñoùi, nhö moïi ngöôøi. ñoùi. Nhöng giaø chæ coù theå aên cuûa haén. Giaø khoâng theå aên cuûa baïn haén. Giang coøn ñang phaán khôûi vì vöøa gaëp baïn: - Em seû cho chuùng noù roài. Ñaây cuûa anh em mình. Giaø Ñoâ ñaâu roài? - Ngoài ñaây. Chôø anh. Haén baûo Giang vaø ñi sang caùc toaùn khaùc tìm giaø Ñoâ. Giaø Ñoâ ñang ngoài beân toaùn laâm saûn, choã hoäi chôï ñieáu. Caùc loaïi ñieáu caøy saùng loaùng. Vaø ñuû loaïi aâm thanh cuûa caùc noõ ñieáu ruùc leân. Ngaãu nhieân thoâi. Thoaït ñaàu maáy anh laâm saûn sôû taïi ñem ñieáu ra. Ñieáu cuûa toaùn laâm saûn toaøn loaïi oaùch. Roài baïn beø ñeán chôi mang ñieáu ñeán. Theá laø maáy tay aùp-phe coù maët ngay. Ngaøy Teát nhieàu ngöôøi nhaän taéc. Caùnh khoâng gia ñình bieát hoï raèm, cuõng muoán moi cuûa hoï. Moät caùch löông thieän thoâi. Ñem ñieáu, löôïc ñeán gaï gaãm. Nhöõng caùi ñieáu, caùi löôïc töï saûn xuaát vôùi söï kieân nhaãn cuûa ngöôøi tuø khoå sai ñeïp nhö ñoà kim hoaøn, noåi tieáng ñeán taän cuïc lao caûi. Haén tìm thaáy giaø Ñoâ trong ñaùm ngöôøi ñang ñaåy maïnh hoaït ñoäng thöông nghieäp aáy. Traéng xoùa nhöõng laù ñeà nhöõng ñai ñieáu chaïm troå vaø muø mòt khoùi thuoác. Khoaûng hai chuïc caùi ñieáu cuøng baén loaïn xaï. Ñuû caùc cung baäc. Rít leân choùi maøng nhó. Giaø Ñoâ ngoài caïnh Daàn, moät anh laùi xe keïp cheát ngöôøi, cuøng toaùn, noåi tieáng laø meâ ñieáu. Daàn maân meâ ngaém nghía caùi ñieáu cuûa Ba Ñen, voán vöøa laø tay saûn xuaát, vöøa laø tay phe ñaïi taøi Daàn ñang gieøm pha caùi ñieáu maø chæ thoaùng troâng, haén cuõng bieát laø loaïi ñôø luyùch man-te vaø Daàn keát laém roài. Haén keùo tay giaø Ñoâ: - Cuï veà ñi. Giaø Ñoâ giaõy naõy: - Veà laøm gì? - Veà toâi baûo caùi naøy. Giaø Ñoâ kieân quyeát, veû hôi laïnh luøng: - Toâi ngoài ñaây tyù nöõa toâi veà. Haén nhìn giaø Ñoâ vaø ñeán luùc aáy haén môùi deå yù thaáy loâng maøy giaø Ñoâ cuõng baïc roài. Chaúng ai ñoaùn ñöôïc tuoåi giaø laø bao nhieâu nöõa. - Cuï veà moät tyù thoâi. Toâi van cuï. Gioïng haén khaån khoaûn. Giaø Ñoâ bieát haén seõ khoâng veà neáu giaø coøn ngoài laïi. Giaø mieãn cöôõng ñöùng leân, ñi theo haén, boû laïi sau löng ñaùm hoäi chôï ñoâng vui, tieáng Daàn deït gioïng, deø bæu: - Boán bieâu caùi ñieáu. Coù maø dieân aø? Vaø tieáng Ba Ñen bình thaûn, töï tin: - Tuøy oâng anh thoâi. Thaáy giaø, Giang traùch: - Con khoâng ñoàng yù tyù naøo. Anh Tuaán vôùi giaø theá naøo, thì con vôùi giaø theá vaäy. Ba ngöôøi ngoài aên xoâi laïc. Giang keå chuyeän beân ngoaøi. Bao giôø cuõng vaäy, ngöôøi ra gaëp maët khoâng chæ mang veà goùi quaø tieáp teá, maø coøn mang theo chuyeän beân ngoaøi. Qua ñoù bieát ñöôïc tình hình gia ñình, tình hình xaõ hoäi. Ñoù laø moät chuùt tia naéng töø nôi döông theá roïi vaøo choán naøy. Chuùt tia naéng aáy thöôøng taêm toái, aûm ñaïm. Gia ñình sinh soáng khoù khaên. Chieán söï coøn ñang caêng. Laïi baét bôù. Tuyeät voïng caøng tuyeät voïng. Giaø Ñoâ nhai kyõ, aên chaäm. Giaø muoán aên ôû möùc ít nhaát, tuy giaø coù theå aên heát moät nöûa choã côm neáp naøy vaãn coøn thoøm theøm. Deûo. Thôm. Ngoït. Ngaäy. Buøi. aên ñeán ñaâu tænh ñeán ñaáy. Nhöõng ngöôøi nhö giaø, nhö Döï, Leâ Baù Di... ngaøy Teát chaúng hy voïng gì taéc teá. Chaúng hy voïng gaëp ai. Caøng buoàn. Caøng thaáy mình thuoäc taàng lôùp thaáp keùm. Caøng thaáy mình bò boû rôi. Boû rôi hoaøn toaøn. Khoâng moät chuùt xíu gì lieân heä vôùi cuoäc ñôøi nöõa. Soáng döôùi caëp maét thöông haïi vaø coi thöôøng cuûa anh em tuø, neân laïi caøng töï troïng. Haén boác nhöõng hoät laïc, aán vaøo veùo xoâi cuûa giaø, gôõ moät côm rôi vaøo giöõa choøm raâu raäm ròt hoa raâm cuûa giaø. Giang baûo: - Chò Ngoïc phaûi giaùp Teát môùi leân, anh nhæ? Haén cuõng ñoaùn nhtt vaäy. Thöôøng vôï haén vaãn tieáp teá cho haén vaøo nhöõng ngaøy giaùp Teát. Coù naêm ñeán hai taùm Teát. Vì luùc baáy giôø môùi coù baùnh chöng maø goùi. Duø nhö vaäy caäp raäp. Raát caäp raäp. Haén thöông vôï. Vaát vaû quaù. Bình thöôøng Teát ñeán ñaõ coù bao nhieâu thöù phaûi lo toan. Haén ñi tuø. Ngoïc moät mình lo Teát. Laïi coøn lo tieáp teá cho choàng. Taøu xe. Ñöôøng saù. Phaø ñoø. Tôùi nôi, nguû laïi moät ñeâm. Hoâm sau gaëp choàng möôøi laêm phuùt. Roài veà. Baáy giôø môùi yeân taâm lo caùi Teát ôû nhaø, loøng vaãn khoâng ngöoâi xoùt thöông choàng aên Teát trong tuø. Nghó vaäy, nhöng haén vaãn raát mong gaëp vôï. Khoâng coù caùch naøo khaùc, duø bieát vôï vaát vaû khoå sôû vì mình. Caøng gaàn Teát caøng mong. Nhöng Teát naêm aáy vôï haén khoâng leân. Hay ñuùng hôn vôï haén khoâng phaûi vöôït haøng traêm ki-loâ-meùt leân QN thaêm haén vì haén ñaõ ñöôïc chuyeån veà 75. Caùi buoåi tröa ñang aên côm vôùi giaø Ñoâ, coù moùn da traâu ninh, mieáng naøo mieùng aáy daøy tôùi caû chuïc xaêng- ti-meùt, theâm tí muoái vöøng maèn maën thôm löøng cuûa Giang, vöøa aên vöøa nghe Ba Ñen eâ a haùt, haén boãng thaáy oàn aøo ôû buoàng beân. Vaø nhöõng tieáng theùt: - Giang! Thoâi! Tao baûo maø! - Anh Trieàu ñuøa ñaáy! Haén buoâng baùt côm aên dôû chaïy sang beân toaùn moäc. Giang laêm laêm caàm löôõi böôùm saùng loaùng trong tay. Ñoù laø thöù ñuïc baûn to duøng ñeå ñuïc phaù, boùc goã. Noù taùch nhöõng thôù goã chaéc nhö goã lim moät caùch ngon laønh. Maët Giang traéng beäch. Moâi ñaõ moûng, mím laïi thaønh moät veät thaúng. Tay Giang naém chaéc löôõi böôùm saéc ngoït. Tröôùc maët Giang laø Trieàu Phæ cao lôùn, chuû canh baïc hoâm qua. Trieàu Phæ laø truøm anh chò ôû P. Cuøng giam ôû beâ D 75 vôùi haén, vôùi Giang. Taát caû caùnh hình söï ñeàu quy phuïc Trieàu Phæ. Moät ñieàu anh, hai ñieàu anh ñaày meán phuïc. Trieàu phæ xaêm troà thì khieáp laém. ôû buïng laø nhöõng con raén uoán khuùc moå vaøo böôùm coâ daàm khoûa thaân. Moät beân ñuøi laø Trieäu Töû Long phoø A Ñaåu. Ñuøi beân kia laø Tröông Phi raâu quai noùn caàm maâu ñöùng treân caàu Tröôøng Baûn. Löng: Ñaïi chieán Xích Bích. Trieàu Phæ khoe vôùi haén khi coøn ôû 75: - Coâng an baét em côûi truoàng. Chuïp aûnh caùc caûnh troå. Chuïp töøng boä phaän moät. - Em laø Trieàu Phæ, vì tröôùc em ñeå toùc daøi ngang vai. Em ñi thuyeàn caùt, leân phoá, moät chaân ñaát, moät chaân giaøy, toùc xoõa. Troâng nhö phæ. - Em maëc quaàn oáng tuyùp. Coâng an maáy laàn raïch oáng quaàn cuûa em, nhöng em vaãn maëc quaàn oáng tuyùp. Trieàu Phæ raát ñeïp trai. Cao lôùn, da traéng nhö da con gaùi, luoân caén caén moâi treân, moâi döôùi cho doû. Leân QN, Trieàu Phæ theâm noát ruoài aán Ñoä giöõa hai loâng maøy. Quaàn aùo tuø, Trieàu caét laïi heát. Khoâng roäng thuøng thình nöõa, maø chaät caêng. Boù töø ngöïc tôùi oáng, raát bít dít. Giaët phôi xong, gaáp vuoát caån thaän, ñeå ñaàu giöôøng goái leân, maëc phaúng nhö laø. Hoâm ñoùng soá tuø, Trieàu ñoùng kín soá CR 832 ñaèng tröôùc ñaèng sau; nhöõng chöõ soá naèm trong khung chöõ nhaät, to xeáp thaønh haøng töø ngöïc xuoáng chaân, töø vai xuoáng goùt ñen sì, vuoâng thaønh saéc caïnh. Tuø thaáy vaäy thích laém. Nhöng quaûn giaùo böïc. Trieàu bieát, vaãn cöù thaûn nhieân: "Thöa oâng, ñoùng theá naøy cho ñeïp". Caùnh hình söï caøng neå Trieàu Phæ. Leân Q.N, Trieàu duøi chim, ñeo vaøo ñoù caùi pô-laéc khaéc chöõ: "Vnh bieät em yeâu". Leân Q.N, Trieàu coøn laäp moät chieán coâng khieán caû boïn caøng toân suøng: Ñaùnh thaéng Ba Ñen. Leân Q.N, Trieàu gaëp Ba Ñen, thuû lónh ñaùm tuø hình söï ôû traïi. Ñoâi beân khoâng chòu nhau. Ñaùnh nhau. Tay bo. Roøng raõ caû thaùng. Ñi laøm veà laïi daùnh. Im laëng ñaùnh. Khoâng keâu moät tieáng. Khoâng noùi moät lôøi. Chæ coù tieáng raàm raàm trong buoàng. Nhaûy töø saøn beân naøy sang saøn beân kia. Doàn nhau töø cöûa ra vaøo tôùi cöûa nhaø meùt. Töø loái ñi heïp giöõa hai saøn, döôùi ñaát voït leân saøn treân. Nöûa ñaám boác. Nöûa voõ Taøu. Caû giu-ñoâ Nhaät Baûn. Caû hai ñeàu cao lôùn, treân moät meùt baûy. Ba Ñen cuõng coù moät thaân hình raát deïp, ngöïc nôû buïng thon. Chæ coù caùi khaùc: Trieàu Phæ traéng treûo, coøn Ba Ñen ñen boùng. Gaàn moät thaùng tæ thí, caû hai tím maët, söng tay, gaõy raêng, hoäc maùu. Coù leõ veà ngheä thì khoâng ai thua ai. Keû taùm laïng ngöôøi nöûa caân. Nhöng ñaây laø cuoäc doái ñaàu veà yù chí. Ai beàn gan hôn, quyeát taâm hôn seõ thaéng. Cuoái cuøng Ba Ñen chòu thua, xin laøm ñoà ñeä. Vaäy maø baây giôø Giang dang ñöùng tröôùc Trieàu Phæ. Giang naém chaéc löôõi böôùm, gioïng laïnh ñi: - Toâi bieát anh. Anh cuõng bieát thaèng Giang. yù anh theá naøo? Thì ra, sau khi thaéng lôùn caû ngaøy, toái qua Trieàu Phæ chôi ba caây ñaïi baïi. Ngöôøi thaéng laø Giang. Trieàu Phæ khaát Giang, chôø nhaän taéc seõ traû. Saùng nay Trieàu Phæ gaëp maët, nhaän taéc nhöng chöa chòu traû nôï Giang. Khi ñi laøm veà, Giang ñaõ thuû saün moät caùi böôùm. Laäp Ba Tai naém laáy coå tay ñang caàm löôõi böôùm cuûa Giang: - Thoâi! Giang ôi! Giang duøng baøn tay coøn laïi cheùm maïnh vaøo tay anh tuø tai raùch vaø hoa löôõi böôùm, gaàm leân: - Thaèng Laäp Ba Tai kia. Maøy ñònh can kheùo ñeå tao cheát ñaáy phaûi khoâng Lui Toâi noùi tröôùc nhaù. Baát kyø ai ñeán gaàn toâi laø toâl xôi ñaáy. Ñöøng traùch! Löôõi böôùm saùng loaùng vaïch moät voøng troøn trong khoâng trung. Trieàu Phæ ñöùng khoanh tay cöôøi nhaït: - Maøy ñònh thòt tao daáy aø? - Toâi khoâng bieát. Toâi hoûi anh moät laàn cuoái: Hoâm qua anh baûo nhaän taéc thì traû. Hoâm nay anh nhaän roài. Anh coù traû khoâng? Ai cuõng bieát Giang saün saøng doåi maïng. Vì danh döï, vì luaät chôi. Phaûi toân troïng luaät chôi. Trieàu coù theå ñaùnh baät löôõi böôùm cuûa Giang, dieät Giang ñeán möùc quî, nhöng khi khoûi, khi daäy ñöôïc, khi Trieàu nguû Giang seõ thöïc hieän luaät chôi. Neáu khoâng moïi ngöôøi coi Giang khoâng hôn moät con seân, Giang seõ khoâng soáng ñöôïc. Khoâng ñaâm Trieàu hoâm nay, chaéc chaén ngaøy mai Giang seõ phaûi ñaâm ngöôøi khaùc. Giang laáy cuûa Trieàu caû quaû taéc, nhöng coù theå Góang seõ môøi Trieàu aên caû quaû taéc aáy. Coøn vieäc thua maø khoâng traû laïi laø chuyeän khaùc. Bao nhieâu con maét nhìn vaøo khuoân maët traéng beäch cuûa Giang, caùi caùch caàm löôõi böôùm cuûa Giang. Cuõng nhö moïi ngöôøi, haén thaáy tröôùc maùu seõ chaûy. Khoâng bieát vieäc gì xaûy ra, neáu Ba Ñen khoâng keâu leân: - Anh Trieàu ñöøng ñuøa nöõa. Anh laø chuùa hay ñuøa. Trieàu cöôøi khì khì: - Tao ñuøa
moät ty
- Tao thöû xem maøy laø thaèng theá naøo. Tao coâng nhaän maøy coù baûn lónh. Taát caû thôû phaøo. Haén hieåu theâm Giang. Caøng tin Giang. Quyù Giang. Haén quay veà aên noát böõa côm. Ñi ñöôïc möôi böôùc thì gaëp giaø Ñoâ. Giaø Ñoâ hôùt haûi: - Toâi tìm maõi. Cuï veà ngay, oâng quaûn giaùo chôø. Haén veà buoàng. Moät oâng quaûn giaùo ñaõ ñöùng ôû cöûa buoàng giam: - Mang heát noäi vuï ra ngoaøi. Haén ngô ngaùc. Caû toaùn ngô ngaùc. - Thöa oâng. Toâi chöa aên côm xong. - Anh ñi ñaâu maø chöa aên? - Toâi ñi veä sinh. Noùi laøm gì chuyeän sang toaùn moäc. ít noùi laø toát nhaát. - aên ñi roài mang noäi vuï ra. Anh coù löu kyù khoâng? Theá nghóa laø ñi haún. Caét ñöùt quaân soá ôû ñaây. Boái roái. Caû hy voïng. Vaän may hay vaän ruûi chôø ñôïi. Cuõng laø nhaém maét ñöa chaân. Thaân tuø bao giôø cuõng laønh ít döõ nhieàu. Giaø Ñoâ giuùp haén boù chaên maøn, aán quaàn aùo, khaên maët, ñieáu, bi-ñoâng, caëp loàng, baøn chaûi, caû tuùi vöøng ñang aên dôû vaøo bò, vaøo hoøm. Haén noùi kheõ: - Ñeå vöøng laïi. Cuï sang goïi Giang hoä toâi. Giang sang. Nhìn ñoáng noäi vuï cuûa haén ñaõ xeáp goïn giöõa chieáu, Giang hoát hoaûng: - Anh ñi ngay giôø aø? - Anh ñi ñaây. Caû toaùn khoâng ai noùi moät caâu. Hoï chæ bieát im laëng nhìn haén. Giaø Ñoâ vaãn chöa heát ngô ngaùc. Haén thì thaøo: - Cuï coøn nhôù ñòa chæ toâi khoâng? - Nhôù. Soá... Ñieän Bieân Phuû. Giaø Ñoâ thì khoâng coù ñòa chæ ñeå haén nhôù. Xaêng voøm. Caùi giöôøng caù nhaân giaø naèm trong khu taäp theå xí nghieäp ñaõ coù ngöôøi khaùc thay theá roài. Haén noùi vôùi Giang maët laïnh tanh: - Coù veà tröôùc ñeán thaêm chò nheù. Keå chuyeän anh treân naøy. Giang coøn laïnh hôn caã haén: - Anh ñi! OÂng quaûn giaùo ñaõ ñeán. Haén nhìn nhanh moät löôït anh em trong toaùn töø naõy tôùi giôø vaãn ngoài yeân nhìn haén, caû saøn döôùi laãn saøn treân. Taát caû nhìn laïi. Khoâng moät lôûi. Khoâng moät tieáng ñoäng. Haén bò boïc böôùc ra. Gioù röøng thoác vaøo maët haén. Haén böôùc nhöõng böôùc naëng tróu. Tröôùc maét laø troáng roãng. Laø nhöõng traïi tuø môùi. Phaûi maát hôn ba naêm, anh em trong toaùn môùi hieåu mình. Mình môùi quen vôùi anh em, vôùi coâng vieäc. . Phaûi maát hôn ba naêm môùi tìm ñöôïc nhöõng ngöôøi nhö Giang, nhö giaø Ñoâ. Nhöõng ngöôøi cuøng khoå thöông nhau, söôûi aám cho nhau. Thay cho boá meï, vôï con, gia dình. Laïi phaûi ra ñi. Haén laïi thaáy hoaøn toaøn coâ ñôn. Laïi thaáy nhö thôøi gian môùi bò baét vaøo xaø lim 76. Haén theo oâng quaûn giaùo ñi qua coång gaùc. Qua choã ngoeïo suoái. Qua choã vaãn buoäc traâu aên Teát. Qua nhaø beáp. Tôùi caùi xe com-maêng-ca Rumani ñít vuoâng ñaäu ôû beân kia caàu baéc qua suoái, loái ñi vaøo traïi, nôi boïn haén vaãn xuoáng taém. Hai ngöôøi coâng an aùo vaøng ñaõ ñöùng chôø saün. Moät ngöôøi laùi xe. Moät ngöôøi ngoài sau vôùi haén. Haén ruùc chaân vaøo ñoáng noäi vuï lænh kænh cuûa haén cho ñôõ reùt. Haén im laëng. Khoâng daùm hoûi mình ñi ñaâu. Ñeå laøm gì. Vì sao laïi phaûi ñi. Bôûi vì haén bieát haén khoâng ñöôïc hoûi. Khoâng ñöôïc pheùp hoûi. Haén nhö moät thöù ñoà vaät ngöôøi ta mang ñi ñaâu thì ñi ñaáy. Theá thoâi. Xe noå maùy, lao ñi, ñeå laïi moät laøn buïi ñoû muø mòt. Vónh bieät röøng, vónh bieät loøng chaûo Q.N khuûng khieáp nhöng ñaõ thaønh thaân thieát naøy. Xe ñi. Röøng nuùi chung quanh. Loøng haén roái bôøi. Roái bôøi vaø hy voïng. Hy voïng ñeán möùc khoâng daùm nghó ñeán nöõa. Trong tuø haén ñaõ luyeän ñöôïc thoùi quen gieát cheát hy voïng. Haõy bieát caùi thöïc taïi ñang xaûy ra. Thöïc taïi xe ñang chaïy. Thaân tuø ñi ñaâu chaúng laø moät thaèng tuø, chaúng naèm trong quaân soá cuïc lao caûi. Boãng ngöôøi coâng an ngoài caïnh haén keâu leân: - Ñeán roài ñaáy! Haén giaät thoùt. Ngöôøi ta ñöa haén xuoáng ñaây hay sao? Xe döøng laïi. Ngöôøi laùi xe nhaûy xuoáng, bieán maát. Haén ngoài iin laëng. Ngöôøi ngoài caïnh haén giôû thuoác laù ra huùt. Haén lieác nhanh: Tam Thanh bao baïc. Ngöôøi aáy hoûi haén: "Huùt khoâng". Haén leã pheùp: "Baùo caùo oâng, coù". Haén chaâm thuoác baèng baät löûa cuûa haén. Haén huùt vaø im laëng. Huùt chöa heát ñieáu thuoác laù, ngöôøi laùi xe ñaõ veà Haén khoâng tin ôû maét mình nöõa. Nhöõng caønh ñaøo. Nhöõng caønh ñaøo to maäp. Khoâng coù laù, chæ nhöõng buùp non xanh hôi nöùt. Vaø nhöõng caùnh hoa ñaøo phôn phôùt hoàng. Nhöõng nuï ñaøo aâng aáng doïc caùc caønh non. Hai ngöôøi cho ñaøo vaøo thuøng xe, nghóa laø ngay tröôùc maët haén. Hoï laáy daây buoäc ñeå khoûi giaäp naùt. Hoï baøn nhau veà caønh ñaøo thöù ba daønh cho oâng Traàn naøo ñaáy. Haén chöa theå quen ngay ñöôïc vôùi thöù hoa taïo neân nieàm kieâu haõnh trong ngaøy Teát ôû ngoaøi ñôøi. Nhöng roài chính haén nhôù ra: Nhaø haén cuõng coù moät caây ñaøo troàng ngay ôû ñaàu hoài, treân neàn nhaø cuõ, caùi nhaø haén soáng suoát tuoåi aáu thô maø Taây ñaõ ñoát ngay töø cuoái naêm 1946. Boá haén baûo: "Thaát traûm thaønh ñaøo". Baûy laàn cheùm, baûy laàn moïc môùi thaønh caây ñaøo thöïc söï. Haén nhôù ñeán baøn thôø nhaø haén. Maâm ngöõ quaû nhaø haén ñeïp nhö maâm nguõ quaû ngoaøi ñình. Giao thöøa, haén böng maâm ra ñaët treân moät caùi gheá ñaåu giöõa saân. Haén im laëng nhìn boá thaép höông khaùn trôøi ñaát. Luùc ñoù thaät laø thieâng lieâng. Haén nghe ñöôïc caû tieáng noùi caây coû... Xe chaïy. Nhöõng caønh ñaøo ñaäp ñaäp vaøo ngöïc aùo boâng cuûa haén. Caùi aùo boâng Trung Quoác to suø coù moät haøng soá CR 880 ôû ngöïc, moät haøng chöõ soá CR 880 ôû löng. Nhöõng nuï ñaøo cöù duïi duïi vaøo haøng soá tuø aáy. Thì ra ngöôøi ta ñaõ baøn nhau töø tröôùc veà chuyeán ñi naøy. Keát hôïp giaûi haén vaø mua ñaøo saém Teát. Haén hieåu ñöôïc raèng ngöôøi ta ñang chuaån bò moïi thöù cho Teát, cho ngaøy vui, ngaøy ñaàu naêm, ngaøy ñoaøn tuï. Ngoaøi ñôøi ñang baän bòu taát baät, lo laéng vaø sung söôùng. Chôï hoa, chôï Teát, mua saém, may maëc, maøu saéc, haøng hoùa... Haén ngaém nhöõng nuï ñaøo, nhöõng boâng daøo nôû sôùm. Ñeïp. Moûng manh. Voâ tình. Haén nhôù ñeán moät caâu vaên cuõ haén raát thích: "Xuaân naêm nay töôi vaø coøn töôi maõi maõi maø ta ña cheát daàn daàn". Khoâng. Haén khoâng cheát daàn daàn. Haén ñaõ cheát roài. Haén ñaõ bò töôùc ñoaït cuoäc soáng roài. Haén nghó ñeán anh em trong traïi. Muø mòt. Heo huùt. Thaêm thaúm. Vaø ñaøn traâu giaø vöøa bi gieát. Ñoù laø taát caû theá giôùi, taát caû mong öôùc cuûa nhöõng ngöôøi tuø ñeå doùn Xuaân. Xe laïi ñeáng moät laàn nöõa. Anh laùi xe nhaûy xuoáng. Haún ñieåm döøng naøy cuõng ñaõ ñöôïc ñònh tröôùc. Anh ta beâ töø döôùi suoái leân moät hoøn ñaù cuoäi baèng quaû mít nhoû. Roài laïi xuoáng beâ theâm hoøn nöõa. Thôû hoån heån, nhöng haøi loøng. - Ñaù theá naøy chöù. Neùn baèng ñaù xanh coù maø thoái heát haønh vôùi döa. Caû chuyeän aáy nöõa. Caûi neùn, haønh neùn. Naêm naøo vôï haén cuõng mua ít haønh neùn vôùi döa. Coù caû mía cho vaøng vaø ngoït. Thaät caàu kyø. Ngöôøi ta sung söôùng vôùi nhöõng lo laéng. Caøng tæ mæ næeàm vui caøng troïn veïn. Taát caû cho giôø phuùt giao thöøa. Taát caû cho ba ngaøy Teát. Theá giôùi aáy gaàn guïi vôùi haén. Haén ñaõ traùi qua. Haén ñaõ taát baät. Haén ñaõ lo laéng. Haén ñaõ sung söôùng. Haén hieåu ñöôïc nieàm vui cuûa nhöõng ngöôøi coâng an ñang aùp taûi haén. Nhöõng ngöôøi choàng ñaûm ñang chieàu nay seõ ñem veà cho vôï con caû moät söï ngaïc nhieân vaø haïnh phuùc. Saép Teát roài. Haén coá nuoát moät tieáng thôû daøi, giöõ cho mình moät boä maët döûng döng. Haén laïi böôùc vaøo 75. Laàn thöù hai haén böôùc vaøo 75. Nhöõng töôûng khoâng bao giôø quay laïi. Caùnh cöûa saét môû ra cho haén böôùc vaøo vaø kheùp laïi nuoát chöûng haén. Nhöõng ngaøy môùi bò baét naêm naøo chaøm vaøo maët haén. Nhöng khoâng gioáng laàn tröôùc bôõ ngôõ, hoaûng loaïn vaø tuyeät voïng, laàn naøy haén nhö moät ngöôøi trôû veà choán cuõ. Hôn nöõa laàn naøy trôû veà ñaây loøng haén phaäp phoàng hy voïng. Anh Chaân, anh caû haén ñaõ vaøo traïi QN thaêm haén, baùo cho haén bieát: - Anh ñaõ gaëp oâng Traàn, giaùm ñoác Sôû Coâng an P. , trình baøy ñeà nghò... OÂng Traàn coù noùi vôùi anh laø chæ giöõ haén ít ngaøy nöõa cho haén bôùt chuû quan ñi thoâi, trong naêm nay seõ cho haén veà. ít ngaøy nöõa laø nöûa naêm tuø roài coøn gì, töø ngaøy oâng Traàn noùi vôùi anh Chaân. Vôùi laïi ñeán giôø cuõng laø heát naêm roài. OÂng Traàn vaø anh Chaân tröôùc ñaây cuøng coâng taùc vôùi nhau. OÂng Traàn laø bí thö huyeän uûy, thì anh Chaân laø huyeän uûy vieân, tröôûng ban quaân söï huyeän. Hai ngöôøi ñaõ cuøng nhau laën loäi xoâng pha toå chöùc nhaân daân, xaây döïng cô sôû, ñaáu tranh vuõ trang, ñaáu tranh chính trò, dieät aùc tröø gian... Teân hai ngöôøi - ñeàu naèm ôû nhöõng doøng ñaàu tieân trong soå ñen cuûa Phaùp. Haén ñöôïc gaëp anh Chaân ôû phoøng khaùch cuûa caùn boä, khoâng coù coâng an ngoài cuøng. Chæ hai anh em vôùi nhau. Anh Chaân noùi nhöõng vaát vaû cuûa anh trong khi tìm gaëp oâng Traàn. Nhieàu laàn, ngöôøi thöôøng tröïc ñeàu baûo oâng Traàn ñi vaéng. Ñoùn ôû nhaø. Khoâng gaëp. Cöù ngoài ôû cöûa suoát tröa naéng. Anh coøn gheù saùt tai haén: - Laâm, chaùnh giaùm thò ôû ñaây höùa vôùi tao seõ cho chuù gaëp maët hai boán tieáng. - Anh noùi kheõ hôn. - Tao môùi xin cho noù moät caùi phieáu xe Favorit. Haén vôùi anh Chaân raát thoâng caûm, yeâu quyù nhau. Ngoaøi tình anh em, coøn coù moät lyù do rieâng nöõa. Anh Chaân cuõng bò ta baét tuø oan möôøi taùm thaùng. Anh cuøng maáy chuïc caùn boä ñaûng vieân khaùc bò baét vaøo cuoái nhöõng naêm choáng Phaùp trong moät vuï nhaàm laãn ñau xoùt. Moät tænh uûy vieân (coù quen boá haén vaø hay laïi nhaø haén) töï töû. Anh Chaân bò cuøm caû hai chaân giöõa röøng, döôùi moät caùi maùi che. Moãi ngöôøi moät maùi che. Rieâng bieät, xa nhau. Ñoù laø xaø lim daõ chieán. Moãi ngöôøi ñöôïc moät naém côm to baèng quaû tröùng, coù duøi loã cho muoái vaøo. Cöù theá beû aên, khoâng coù ñuõa. Sôï tuø laáy ñuõa ñoùng vaøo loã tai töï töû. Anh baûo: "Raát aáu tró vì ôû röøng thieáu gì caønh caây. Muoán töï töû luùc naøo chaúng ñöôïc". Ñieàu kinh khuûng nhaát laø moät buoåi chieàu anh thaáy coù tieáng chaân ngöôøi ñi tôùi. Roài tieáng noùi khe kheõ vôùi ngöôøi lính gaùc sau moät luøm caây: Ñeâm nay coù tin Taây nhaûy duø xuoáng ñaây ñeå cöùu boïn giaùn ñieäp. Leänh treân: Neáu vaäy thuû tieâu". "Nghe ñuùng laø tieáng thaèng Thuaán beân Doaõn Kheâ". Haén cuõng bieát Thuaán. Moät thanh nieân raát haêng haùi, tham gia caùch maïng cuøng vôùi anh Chaân vaø raát quyù anh Chaân. Caû hai cuøng vaøo chieán khu Ñoâng Trieàu moät ñôït, cuøng veà cöôùp chính quyeàn ôû Thanh Nguyeân. Thuaán vaø anh khoâng tö thuø gì nhau. Thuaán chæ truyeàn ñaït leänh treân vôùi taát caû loøng caêm thuø anh, caêm thuø boïn ñaõ laøm tay sai cho giaëc, phaûn boäi Ñaûng, phaûn boäi Toå quoác. (Nhöng thaät buoàn cöôøi, chæ ít ngaøy sau Thuaán cuõng laïi bò baét, bò cuøm ôû moät laùn xaø lim ngay caïnh laùn xaø lim cuûa anh, anh nghe roõ tieáng Thuaán bò ñaùnh keâu oai oaùi). Kbi Thuaán ñaõ ñi, anh bò ngöôøi lính gaùc troùi chaët. Duø vaãn bò cuøm. Troùi hai chaân. Troùi hai tay. Laïi troùi chaân giaèng leân tay. Anh ñaõ vaøo sinh ra töû, bò Phaùp baét, tra taán, anh ñaõ chui theo ñöôøng coáng, troán töø caêng Maùy Chai ra... nhöng chöa bao giôø anh sôï nhö vaäy. Tieáng gioù ngaøn töø xa laøm anh toaùt moà hoâi: Anh töôûng nhö tieáng maùy bay ñòch. Moät aùnh ñeøn pin cuûa ñoäi tuaàn tra cuõng laøm anh nghó laø aùm hieäu doùn maùy bay nhaûy duø. Anh khoâng tin ñöôïc raèng mình seõ soáng ñeán saùng hoâm sau. Toùc anh baïc töø deâm aáy. Nhöõng chuyeän ñoù haén nghe laâu laém roài. Haén nghe, thích thuù nhö moät ngöôøi vieát vaên coù moät chi tieát hay. Vaäy thoâi. Haén nghe vaø boû qua. Luùc aáy loøng haén ñang phôùi phôùi. Anh Chaân bò baét ôû chieán khu Ñoâng Baéc thì haén ñang ôû Vieät Baéc. Haén ñi thanh nieân xung phong. Haén vaøo tieáp quaûn Haø Noäi, haùt ôû ñöôøng ñoâi beân Hoà Hoaøn Kieám. Roài haén ñi laøm baùo. Haén ñi vieát vaên. Haén veà noâng tröôøng ñaàu tieân cuûa ñaát nöôùc: Noâng tröôøng boâng Gia Laâm. Haén döï leã thoâng xe tuyeán ñöôøng Haø Noäi - Laïng Sôn maø khoâng bieát raèng anh Chaân ñaäp ñaù ôû coâng tröôøng Cheï... Trong tuø, haén nhôù laïi nhöõng ñieàu anh Chaân keå vaø traùch mình voâ tình. Haén nhôù laïi chuyeän con toø voø cuûa anh. Cuøm hai chaân, anh rình con toø voø laøm toå treân maùi. Noù bay ñi roài noù tha veà moät ít ñaát. Noù nhaøo luyeän ñaát xaây toå. Anh chôø ñeán ba ngaøy. Caùi toå ñaõ gaàn xong. Anh öôõn ngöôøi veà phía sau, xoaøi tay ra ñeå ñaït taàm vôùi xa nhaát, beû moät caønh caây nhoû. Anh laáy raêng taùch caønn laøm hai, thaønh moät caùi keïp. Anh chôø con toø voø chui vaøo toå thoø ra caùi ñít moøng moïng. Anh chæ ñôïi coù vaäy. Anh ñöa caùi caønh nhoã keïp ñít con toø voø. Anh aên soáng noù. Traûi qua nhöõng ñieàu nhö vaäy, haún anh hieåu tình caûnh haén ñang chòu. Hôn hai ngöôøi anh khaùc cuûa haén. Anh ñaõ vaát vaû vì haén. Vaøo taän traïi thaêm haén. Nhöõng ñieàu anh noùi vôùi haén ñang thaønh söï thaät. Haén seõ ñöôïc tha vì haén ñaõ ñöôïc veà 75. Haén khoâng nhôù ñöôïc moät ngöôøi naøo trong caùi beâ haén ôû. Ñoâng. Raát ñoâng. Maø khoâng nhôù ñöôïc moät teân ngöôøi, moät neùt maët. Laïi nhöõng gì gôïi nhôù ñeán beâ deâ beâ haén ôû cuõ. Caùi beå ñöïng nöôùc uoáng ôû ñaàu hoài phía cöûa ra vaøo, xaây saùt töôøng. Phía treân laø noäí quy. Keû haún vaøo töôøng. Naèm ôû gaàn ñoù choã saïch nhaát laø nhoùm trung taâm . Giöõa neàn xi-maêng laø moät raõnh nöôùc chaûy suoát xuoáng cuoái nhaø, phía aáy coù nhaø meùt. Anh em naèm treân caùc vaùn lim hai beân. ôû ñaây moïi ngöôøi ñeàu maëc quaàn aùo ñôøi thöôøng vì chöa thaønh aùn, coøn giam cöùu, hoaëc ñaõ xöû nhöng chöa ñöôïc chuyeån ñi. Gaàn traêm con ngöôøi nhìn haén böôùc vaøo. Vôùi hoøm xieång, caëp loàng, bi-ñoâng, chaên, ca, ñieáu vaø nhaát laø vôùi boä quaàn aùo soá. Taát caû ñeàu kính neå vò tieàn boái. Vò ñaøn anh, ngöôøi ñaõ daøy daïn tuø ñaøy, ngöôøi ñaõ traûi qua taát caû. Ngöôøi ñaõ bieát nhieàu ñieàu. Ngaøy aáy cuõng ñaõ coù caûnh truøm chaên ñaùnh taùp-loâ . Caûnh ngaàm duùi ñoà taéc teá cho nhoùm trung taâm deå ñuùt loùt. Nhöng haén hieåu raèng haén ñöôïc kính troïng. Vì sau löng haén laø röøng. Laø caùc traïi trung öông. Laø söï töøng traûi. Laø nhöõng ñieàu anh em ôû ñaây toø moø muoán bieát vaø lo sôï phaûi tieáp nhaän. Haén ñöôïc naèm ngay caïnh nhoùm trung taâm vaø traû lôøi caâu hoûi cuûa anh em veà traïi trung öông baèng moät caâu. Caâu aáy haén ñaõ ñöôïc nghe khi haén chuyeån töø xaø lim sang beâ deâ caùch maáy naêm veà tröôùc. Caâu aáy laøm haén khi ñoù lôù ngôù - ôùn xöông soáng: - 75 laø thieân ñöôøng cuûa nhaø tuø. Theá maø ñuùng nhö vaäy. Khoâng traïi naøo coù theå so saùnh ñöôïc vôùi 75. Tröôùc tieân ñaây laø moät traïi taïm giam. Veû maët con ngöôøi chöa bò maøi nhaün bôûi ñau teâ. Vaãn quaàn ka-ki, aùo sô- mi. Caû quaàn xi-mi-li pha ni-loâng nöõa (loaïi quaàn sang nhaát hoài ñoù maø ngöôøi ta chæ caàn ñoåi laáy moät goùi baùnh bích-quy). Nöôùc maùy. Chaát boät thì cuõng chæ moät thoûi hai gaït ñaáy. Nhöng khoâng coù caân, khoâng phaûi duøng caân. Ñaõ ñaønh ôû ñaây coù nhöõng chieác baùnh myø veùt bao moät nöûa laø moït, böûa caùi baùnh myø ra ñoû hoàng maøu hoa ñaøo, do con moït thoâi ra. Nhöng ôû Q.N thì cuõng coù nhöõng baùt myø xaêng ngöôøi laùi ñaày nhöõng con saâu myø beùo nuùc noåi vaùng. Rau thì khoâng ñaâu coù theå bì vôùi 75 ñöôïc. Rau cuûa 75 laø rau maäu dòch. Muøa naøo thöùc aáy. Giaùp vuï cuõng chæ ít thoâi. chöù rau ôû Q.N thì quaù theå. Rau ôû Q.N troâng mong vaøo traïi (nghóa laø troâng mong vaøo toaùn cuûa haén). Luùc giaùp vuï rau, côm chæ coù muoái. Cuoái xuaân phaù baép caûi, su haøo, troàng rau muoáng laø cheát. Rau muoáng leân xanh chöa ñöôïc aên, coøn phaûi ñeå nhaân gioùng sang ruoäng khaùc. Roài ñeán muøa thu rau muoáng ra hoa, laïi phaù rau muoáng troàng caûi thìa. caûi xanh. Laïi cheát ñôït nöõa. Moãi ñôït gaàn hai thaùng theøm rau. Gaàn hai thaùng ñoùi. Troâng mong vaøo maáy laùt bí xanh, maáy laùt bí ñoû chìm nghæm trong baùt nöôùc, "phaûi thueâ thôï laën moø". Neáu ñöôïc böõa khoai soï, tænh ñeán hoâm sau. Maø chính giöõa vuï rau cuõng keùm ñaây xa. Thöù rau muoáng Trung Quoác giaø nhai toaøn xô, nhöng cöù nuoát caû xô cho ñaày buïng. Theo saùch khoa, coøn choáng taùo boùn nöõa cô ñaáy. Thöù rau caûi baép giaø ñeå caû caây, khoâng röûa, caû laù giaø, laù xanh vöùt vaøo beå. Beå cao hôn ñaàu, kín moät gian kho, phaûi vaøi chuïc khoái. Leo vaøo beå laáy döa caân cho nhaø beáp, doøi leo leân ñeán taän beïn. Doøi traéng thaønh beå, h laïi thaønh vaàng ôû goùc beå. ôû 75 rau laïi coù môõ. Duø laø môõ hoùa hoïc baùm vaøo baùt maát moät nöûa. ôû 75 laïi coù caû khoai taây bi ñeå caû voû naáu muoái laøm thöùc aên raát chaéc daï. ôû 75 coù nöôùc maùy, coù ñieän. ôû 75 khoâng phaûi ñi laøm. Khoâng phaûi gaùnh khoaùn moät ngaøy boán taï phaân töø chuoàng boø veà vöôøn ngoaøi, vöôøn trong, qua boán suoái, leo baûy doác, xuoáng baûy doác, chaân chaïy huyønh huîch, doäi leân mang tai. Qua suoái laø khoán naïn nhaát. Phaûi chaïy qua nhöõng taûng ñaù cuoäi lôùn raûi raùc ngang loøng suoái. Hoï gaùnh khoûe, hoï gaùnh quen, hoï löôùt baøng baêng. Haén chæ coá ñöôïc saùu möôi caân, vaét ñöôïc moät chaân vaøo taûng ñaù giöõa suoái roài, nhöng khoâng sao böôùc noát chaân kia sang ñöôïc. Haén cöù choaïng hai chaân giöõa hai taûng ñaù. Beân döôùi nöôùc chaûy xieát. Leõ ra phaûi laáy ñaø ngay, nhuùn ngöôøi böôùc tieáp ngay, nhöng ñaõ thôû ra mang tai roài. Ñaàu goái ñaõ run laäp caäp roài. Ngaõ xuoáng suoái khoâng sôï, nhöng tieác gaùnh phaân. Ñaõ ñi ñöôïc nöûa ñöôøng. Neáu khoâng coù Leâ Baù Di ñaõ sang tröôùc beân kia suoái, ñaët gaùnh phaân quay laïi keùo, khoâng bieát haén coøn ñöùng ñeán bao giôø. Di cuõng chæ khoûe hôn haén moät tyù thoâi, chöù khoâng theå baèng nhöõng ngöôøi khaùc, neân Di vaãn ñi tuït laïi. Qua ñöôïc suoái, haén thôû. Chæ vì coá theâm chuïc caân. Hôi quaù söùc. Söùc haén, naêm möôi caân laø vöøa. Laø deûo vai. Nhöng nhö theá phaûi taùm chuyeán. Heát caû thôøi gian ñi kieám. Xuoáng ruoäng khoai, leân nöông laïc ñaõ dôõ, laáy ñoøn gaùnh ñaøo ñaøo bôùi bôùi, nhaët cuû laïc, maåu khoai dôõ soùt. Hay ngöôïc leân nhöõng nhaùnh suoái caïn tìm raùy. Thaät khoâng ngôø cuû raùy aên cuõng ngon. Thöù cuû hoài beù, haén vaãn giaõ ra vôùi cua ñoàng, ñeå cho thoái, neùn xuoáng ao laøm moài nhöû caù roâ, caù treâ. Neùm ñöôïc moät luùc, taêm caù cöù ngaàu leân. aên raùy ngöùa, cu caäu ñôùp lung tung. Thaû löôõi caâu xoû moài teùp ñuùng choã aáy, caùi phao cöù choång ngöôïc löø löø. Giaät caù treâ söôùng laém, eng eûng, eng eûng, keùo maõi môùi leân. Vaøo tuø haén môùi bieát cuû raùy soät seät raát hay. Cuû raùy soáng thì ngöùa, chöù luoäc chín aên gaàn nhö khoai soï. Khoâng ngöùa laém ñaâu. Chaû theá maø caùc cuï vaàn goïi cuû khoai, cuû raùy, Boïn Thuaän Söùt, Hæn Saùn ñöôïc ñi gaùnh phaân laø möøng. Hoï gaùnh nhöõng chín möôi caân, moät taï. Nghóa laø buoåi saùng ba chuyeán, buoåi chieàu ñuûng ñænh moät chuyeán nöõa thoâi. Tha hoà ñi xa, lang thang kieám saén, kieám cuû maøi, nhöõng thöù cao caáp. Haén coá gaùnh saùu möôi caân, ñeå giaønh laáy moät hai tieáng ñoàng hoà caàu may ôû gaàn gaàn thoâi. Vì quanh ñaây nghe chöøng ít coù thöù nuoâi soáng ñöôïc ngöôøi. Ngay cuû raùy cuõng khoù. Haén ruû Leâ Baù Di nghæ huùt thuoác laøo. Di voán raát thích thuoác laøo cuûa haén. Thuoác laøo troàng vuøng ñaát chua noù ñöôïm, noù ngoït khoùi. Hai ngöôøi khoâng noùi moät caâu, xuoáng suoái röûa phaân boø ôû chaân. Haén côûi caùi ñieáu vaãn treo moät beân ñaàu ñoøn gaùnh, laáy thuoác laøo môøi Di. Tieän tay haén veùo cho Di moät veùo. Hai ngöôøi ngoài im laëng nhaû khoùi, nhìn röøng. Roài Di nhìn haén. Haén cuõng nhìn laïi Di. Boán con maét tuø gaëp nhau. Cuøng caûnh ngoä, thöông nhau, nhöng khoâng ai daùm côûi môû cuøng ai. Haén chôø ñôïi Di noùi moät ñieàu gì ñoù. Vöøa chôû vöøa sôï haõi. Bôûi vì neáu trong luùc hai ngöôøi ngoài huùt thuoác laøo beân hai gaùnh phaân giöõa röøng naøy maø Di boäc baïch, maø Di taâm söï, maø Di than thôû, thì haén bieát raèng haén khoâng theå naøo giöõ döôïc. Haén cuõng seâ boäc baïch, taâm söï, than thôû cuøng Di. Nhö vaäy thaät khoâng neân chuùt naøo. Nguy hieåm cho haén. Nguy hieåm cho caû Di nöõa. Di nhö cuõng chôø haén noùi moät ñieàu gì ñoù vaø cuõng sôï haén noùi. Roài baèng moät ñoäng taùc döùt khoaùt, Di moùc caùi ñieáu vaøo moät ñaàu ñoøn gaùnh, ñöùng leân: - Ñi heø! Haén cuõng ñöùng leân. Caû hai ñeàu ñaõ thaéng ñöôïc caùi yù ñònh muoán noùi, muoán nghe. Moãi ngöôøi vaãn giöõ ñöôïc mình nguyeân veïn laø moät voøng troøn keùp kín, khoâng san seû giaõi baøy. Laïi huyønh huych, huyønh huych. Ñoøn gaùnh laún vaøo vai. Laïi leo doác. Laïi qua suoái. Laïi xuoáng doác. Ngoùn chaân choaõi ra baám vaøo moät ñoaïn ñöôøng trôn beân suoái. Ñaõ tôùi ñöôïc caùi doác daøi ven traïi. Chæ coøn coá leân ñænh doác, roài xuoáng moät caùi doác thoai thoaûi, moät beân saùt haøng raøo cao vuùt, moät beân saùt vöïc saâu suoái thaúm, baêng qua chieác caàu goã, quaønh qua ñaàu saân traïi, khi caùn boä laøm vieäc, qua moät caàu beâ-toâng, roài leo moät doác khoâng ñaùng keå laø tôùi vöôøn ngoaøi. Ñeán ñoù laø choã caân phaân. Khi tôùi gaàn ñænh doác saùt haøng raøo traïi aáy, thì trôøiôi, Haén khoâng tin ôû maét mình nöõa. Moät baõi phaân traâu môùi tinh ôû giöõa ñöôøng. Sao boïn Hæn Saùn ñi tröôùc khoâng thaáy. Chaéc laø con traâu keùo goã naøo môùi ñi qua ñaây æa moät baõi. Ñuùng roài. Veát caây goã mieát xuoáng ñaát coøn boùng ñen leân ñaây naøy. Nhöng Leâ Baù Di ñi tröôùc roài. Leâ Baù Di ñaõ ñoã laïi. Leâ Baù Di seõ hoùt baõi phaân aáy. Baõi phaân môùi ñeïp laøm sao. Troøn. To. Khoâng khoâ, khoâng öôùt. Thaät khoâng cheâ vaøo ñaâu ñöôïc. Haún laø cöùt cuûa moät con traâu khoûe. Kìa, Leâ Baù Di vaãn ñöùng. Leâ Baù Di choáng ñoøn gaùnh chôø haén. Haén moà hoâi ñaày maët, moà hoâi daùn aùo vì chaïy gaèn. Tieáng huyønh huîch doäi töø gan baøn chaân leân oùc. Tôùi choã Di, Di baûo: - A Tuaán hoùt ñi. Ñoù laø moùn quaø taëng tuyeät vôøi. Haøo phoùng tuyeät vôøi loøng toát tuyeät vôøi. Haén cuùi xuoáng boác baõi phaân traâu. aám caû tay. Nôû caû ruoät. Ñoáng phaân to, deã ñeán naêm caân. Naêm caân chæ phaûi gaùnh moät phaàn tö ñöôøng ñaát. Haén veùt kieät. Veùt tôùi nhöõng hoøn soûi con. Theá naøy boá thaéng Thuaän Söùt cuõng chaúng laøm gì ñöôïc. Noù ñaõ laøm nhö voâ tình laáy ñaàu ñoøn gaùnh baåy baåy gaùnh phaân cuûa Hæn Saùn vöøa caân xong, ñoå suïp xuoáng nhaø phaân vaø bôùi ra moät hoøn ñaù phaûi ñeán ba caân. Noù thaáy mình gaùnh naëng hôn bình thöôøng laø noù seõ bôùi cuûa mình ra cho maø xem. Tha hoà maøy bôùi, chæ coù ít caùt vaø soûi dính vaøo phaân thoâi, con aï. Haén queät tay vaøo coû, gaùnh phaân ñi tieáp. ôû 75 khoâng coù nhöõng caûnh aáy. ôû 75 laïi coøn gaàn. gia ñình. Thaùng thaùng nhaän taéc. Ñöôïc gaëp maët. Nhöõng ngöôøi khoâng coù gia ñình cuõng vaãn hôn. Chaúng noùi gì cao xa. Ngay moùn nöôùc maém thoâi, traïi trung öông bao giôø coù. ôû ñaây, neáu aên baùnh myø nöôùc maém, moãi ngöôøi ñöôïc nhöõng maáy thìa. Loaïi nöôùc maém taùm haøo maäu dòch nguyeân chaát. Doàn nöôùc maém thöøa ñöôïc haøng baùt chaäu giaû nhaø beáp. Chaû buø cho ôû Q.N toaøn rau naáu muoái. Hoâm naøo nhaø beáp lôõ tay naáu canh maën ñaéng thì laïi raát vui. Chung nhau doàn dòch vaøo caëp loàng, chöng leân laáy muoái cho vaøo ni-loâng ñeå daønh soät seät. Moät öu vieät deã thaáy nöõa cuûa 75 laø ma tuùy, töùc laø chaát khoùi. Thuoác laù cuõng khan, nhöng khoâng ñeán noãi. Coøn thuoác laøo thì thoaûi maùi. Choã naøo cuõng thuoác laøo. Thaät ñuùng thieân ñöôøng |