Veà laïi 75 laàn aáy, haén nhôù tôùi caùi beâ deâ cuûa haén. Noù ôû phía ñaèng kia cô. Caùch moät caùi nhaø nöõa, moät caùi beâ nöõa.

 Haén nhìn nhöõng ngöôøi trong BA naøy laï hoaéc, chaéc ôû BD cuõng vaäy. Ñaõ bao nhieàu lôùp tuø roài. Chaúng theå naøo tìm ñöôïc moät khuoân maët quen. Haén nhôù tôùi Giang, tôùi Trieàu Phæ, tôùi giaø Goïi, giaø Ñoâ. Lôùp aáy ñaõ trôû thaønh kyø cöïu ôû Q.N. Haén nhôù tôùi hai oâng Minh trong B. Moät oâng Minh laø maùy tröôûng, oâng Minh maùy tröôûng veà noâng thoân chöõa maùy bôm thueâ. OÂng laáy tieàn nhoâm ra ñuùc piston. Moät oâng Minh khaùc laø thôï thuû coâng laáy nhoâm laù daäp thaønh xu. Caû hai oâng ñeàu phaïm phaùp. Moät oâng phaù hoaïi tieàn teä, moät oâng laøm tieàn giaû. Hai oâng gaëp nhau ôû BD. Giaù hai oâng gaëp nhau tröôùc thì ñaâu ñeán noãi.

 OÂng Minh maùy tröôûng meâ haén laém. Vì nhöõng buoåi keå chuyeän cuûa haén. Nghe chuyeän Caây phong non truøm khaên ñoû  oâng xuyùt xoa:

 - Trôøi ôi! Caùi choã chò vôï ñaùnh rôi boù cuûi, hay quaù. Vaø:

 - Ñuùng. Nhöõng rô-mooùc sau naøy coù laép phanh aáy.

 Cöù luùc saép ñi nguû laø haén keå chuyeän cho anh em nghe. Caû B im phaêng phaéc. Haén keå Loâi vuõ. Haén keå Ngöôøi thaày ñaàu tieân . Daïo aáy haén coøn nhôù. Haén keå caû caâu ñoái thoaïi.

 Nhöõng chuyeän keå cuûa haén laøm anh em thích laém.  Khoâng moät tieáng ho. Huùt thuoác laøo cuõng khe kheõ thoâi.  Nhöng haén chæ keå ñöôïc maáy chuyeän thì bò caám. Khoâng bieát vì  sao. Coù leõ ngöôøi ta khoâng muoán haén gaây aûnh höôûng trong tuø. Ngöôøi ta khoâng muoán phaïm nhaân queân maát vieäc phaûi suy nghó veà toäi loãi, queân maát söï ñau khoå, duø chæ choác laùt. Chaéc oâng Minh maùy tröôûng döôïc ra roài. Toäi cuûa oâng chæ bò nhieàu laém laø saùu thaùng. 

 ôû BD haén ñaõ quen Giang.  Trong tuø hoaëc laø tin tuyeät ñoái, hoaëc laø khoâng tin. Vaø khoâng ñöôïc nhaàm laãn. Haén tin Giang ngay, thaùn Giang ngay. Haén ñaõ khoâng nhaàm laãn.

 Giang cuõng yeâu haén, quyù haén. Coù theå xaû thaân vì haén. Môùi möôøi taùm tuoåi, Giang ñaõ bò tuø laàn naøy laø laàn thöù hai. Giang laø con lieät só. Boá Giang, oâng Giang Vaên Khoaùt böôùc vaøo caùch maïng hoàn nhieân nhö caû lôùp thanh nieân hoài ñoù. Caùch maïng ñuùng laø moät ngaøy hoäi. Laø cuoäc bieåu döông yù chí, bieåu döông löïc löôïng. Laø nhöõng cuoäc mít-tinh vôùi haøng traêm, haøng nghìn laù côø ñoû sao vaøng to nhoû cuøng vaãy phaát tröôùc cöûa Nhaø haùt Lôùn. Laø nhöõng naém tay giô leân höôùng veà Nam Boä. Laø nhöõng baøi haùt caùch maïng ñeán phoá naøo, ngoõ naøo cuõng thaáy bay leân. Laø khaùt voïng ñoåi ñôøi ñaõ ñöôïc thöïc hieän. Laø tieâu dieät boïn thöïc daân, phaùt-xít ñaõ gaây ra naïn ñoùi khuûng khieáp, kinh hoaøng: chaám döùt caûnh cheát ñoùi vaøng buûng, khoâ quaét, coøng queo ôû caùc væa heø, caùc chôï, caùc ngaõ tö...

 Nhöng khi boïn Phaùp trôû laïi, caùch maïng laø caàm suùng baûo veä ñaát nöôùc, baûo veä chính quyeàn. Caùch maïng laø ñoå maùu.

 Anh thanh nieân Giang Vaên Khoaùt caàm suùng baûo veä caùch maïng cuõng hoàn nhieân nhö khi anh tham gia caùch maïng. Töø bieät vôï con, anh vaøo töï veä vaø sau naøy veà moät ñaïi ñoäi ñoäc laäp hoaït ñoäng ôû ngoaïi thaønh. Vôï anh boû gaùnh haøng rong treân vai xuoáng, töø thaønh phoá daét con trôû veà laøng, soáng vôùi ñoàng ruoäng "Meï con coá nuoâi nhau. Noù coù hoûi, baûo toâi ôû laïi phaûi laøm aên. Ñoäc laäp toâi veà"

 Nhöng khoâng phaûi maõi tôùi ñoäc laäp anh môùi veà thaêm vôï vaø con gaùi (khi aáy anh chæ coù moät ñöùa con gaùi).

 Laøng anh ôû vuøng giaùp ranh, thænh thoaûng anh laïi coù dòp veà nhaø. Trong moät traän choáng caøn, ñôn vò anh ñaõ tham gia baûo veä huyeän uûy. Anh laø moät trong nhöõng ngöôøi choát giöõ loái ñi ñoäc ñaïo vaøo laøng. Anh cuøng moät soá ñoàng chí noå suùng, giaät mìn, neùm löïu ñaïn, chaën böôùc tieán cuûa quaân Phaùp ñeå caùc ñoàng chí khaùc cuøng huyeän uûy ruùt an toaøn sang beân kia soâng. Anh ñaõ ngaõ xuoáng vaø khoâng trôû veà nöõa. Khoâng trôû veà ñôn vò.

 Khoâng trôû veà vôùi con gaùi, vôùi ngöôøi vôï ñang chöûa ñöùa con thöù hai. Ltíc ñoù laø ñaàu nhöõng naêm naêm möôi. Cuoäc chieán ñang böôùc vaøo giai ñoaïn aùc lieät nhaát.

 - Ñeû em thì boá em cheát roài. Em khoâng bieát maët boá.

 - Khoâng coù boá em thì caùc oâng to cheát roài. Caùc oâng aáy hay ñeán  nhaø em laém. Teát naøo cuõng laïi thaép höông ôû baøn thôø boá em.

 Trong BD, Giang ñaõ thì thaàm vôùi haén nhö vaäy. Giang khoâng bieát maët boá. Chò Hieân thì bieát. Bieát vaø nhôù. Chò Hieân hôn Giang möôøi tuoåi. Ngaønh hoï Giang Vaên ôû thoân Ñaïi Hoøa coøn laïi moãi boá Giang. OÂng noäi Giang cuõng chæ sinh ñöôïc hai con: Moät giai, moät gaùi. Coâ Mieân vaø boá Giang. Gioáng nhö boá meï Giang chæ sinh ñöôïc hai con: Chò Hieân vaø Giang. Coù ñieàu khaùc laø coâ Mieân chæ hôn boá Giang hai tuoåi. . Giang laø ngöôøi noái doõi toâng ñöôøng duy nhaát cuûa doøng hoï Giang Vaên. Bôûi vaäy thuôû nhoû Giang ñöôïc goïi baèng caùi teân xaáu xí: Cöùt. Leân naêm vaãn goïi laø Cöùt. Sau môùi nghó ñeán chuyeän ñaët teân cho Cöùt. Teân gì? Coâ Mieân baûo: Thoâi thì goïi noù laø thaèng Giang. Laáy teân hoï Giang maø ñaët cho noù. Noù laø thaèng hoï Giang cuoái cuøng coøn laïi. Töø ñaáy ñöùa con trai doäc nhaát cuûa lieät só Giang Vaên Khoaùt coù teân Giang. Giang Vaên Giang.

 Giang Van Giang ñöôïc quyù, ñöôïc chieàu. Meï chieàu. Chò Hieân chieàu. Coâ Mieân caøng chieàu hôn. Giang lôùn leân. Giang ñi hoïc. Vaø Giang boû nhaø ra ñi. Vì meï laáy choàng. Giang khoâng chòu ñöôïc söï coù maët cuûa ngöôøi boá döôïng. Meï Giang quaán quít vôùi haïnh phöùc môùi. Nhöng vaãn ñi tìm Giang. Chò Hieân cuõng ñi tìm. Giang veà nhaø ít hoâm roài laïi ñi. Cuoäc soáng lang thang ñöôøng phoá thích hôïp vôùi Giang. Ñaùm baïn beø kbu phoá Bôø Soâng thích hôïp vôùi Giang. Nhöõng cuoäc aáu ñaû cuûa boïn treû leâu loång nhö nam chaâm huùt Giang tôùi. Cuoäc soáng löu manh ñöôøng phoá nhaän theâm moät ñöùa treû vaøo loøng. Giang khoâng keå Giang ñaõ ñi moùc tuùi nhö theá naøo. Nhöng haén bieát Giang ñaõ ñi moùc tuùi vì Giang daën: 

 - Anh cöù ñeå tieàn ôû tuùi phía ñuøi aáy. ôû ñaáy raát khoù ñaù. Ñeå ôû tuùi quaàn sau, tuùi ngöïc laø maát ngay ñaáy. 

 Giang giaûng cho haén caùch ñaùnh hò . Ñoàng hoà ñeo ôû coå tay maø maát ñaáy. Laáy ñoàng hoà ñeo tay ctóng khoâng khoù laém. Ñi moät ñöùa laáy cuõng ñöôïc: nhöng toát nhaát laø ñi hai ñöùa. Coøn ñaùnh ngheõo thì phaûi ñaùnh luùc ngöôøi ta môùi döïng xe, khi coøn bieát roõ chuû xe. Xe döïng laâu khoâng bieát chuû xe ñaâu laø khoâng daùm ñaùnh.  Ñöøng tin oå khoùa. Khoùa aên thua gì. Boïn ñaùnh ngheõo môû khoùa xe anh coøn nhanh hôn anh môû. Boïn lính moå, lính ñaù cuõng phaân chia khu vöïc ñaáy. Xaâm phaïm vaøo khu vöïc cuûa nhau laø chieán tranh. Bôûi theá neân môùi coù chuyeän baêng Yeân Döông ñaùnh nhau vôùi baêng Caàu Ñoû aàm ó caû thaønh phoá "Töùc laø boïn chuùng em ñaùnh nhau vôùi boïn Tuøng Coác ñaáy".

 Giang oaùn gia dình, oaùn xaõ hoäi, oaùn hôøn soá phaän. Giang oaùn caû meï. Giaù meï Giang khoâng ñi böôùc nöõa thì coù leõ Giang khoâng ñeán noãi. Coâ Mieân thì caøng suy nghó nhö vaäy. Coâ Mieân cuõng goùa. Nhöng coâ ôû vaäy nuoâi con. Giang baûo:

 - Meï em cao soá laém. Laáy oâng naøy maáy naêm thì oâng aáy bò uoán  vaùn cheát. 

 Khi oâng boá döôïng cheát, Giang hay veà nhaø hôn.

 Nguû. Xuùc gaïo, myø ñem baùn. Laáy troäm tieàn cuûa chò Hieân, luùc ñoù ñaõ ñi buoân chuyeán.

 Caû nhaø buoàn. Meï khoùc, chò Hieân khoùc. Coâ Mieân khoùc. Moät hoâm, oâng huyeän uûy ñaõ ñöôïc boá Giang cöùu soáng thôøi khaùng chieán ñeán chôi nhaø. OÂng laø coáp. Coáp naëng. OÂng thaép höông tröôùc baøn thôø boá Giang, thì thaàm khaál vaùi, noùi chuyeän vôùi caû nhaø laâu laém. OÂng höùa vôùi vong hoàn boá Giang, quyeát giuùp ñôõ meï Giang, cöùu Giang, deå Giang khoûi trôû thaønh moät thieáu nieân hö hoûng. Ñoù laø traùch nhieäm cuûa oâng vôùi ngöôøi ñoàng chí ñaõ maát, loøng bieát ôùn cuûa oâng ñoái vôùi ngöôøi ñaõ cöùu soáng oâng. Baèng uy tín vaø aûnh höôûng cuûa oâng, oâng ñaõ göûi ñöôïc Giang vaøo hoïc taäp ôû traïi caûi taïo treû em. Caû nhaø caûm ôn oâng. Thoâi, nhaø khoâng daïy ñöôïc thì göûi noù vaøo ñaáy. Nhôø Nhaø nöôùc daïy. ôû ñoù vöøa daïy vaên hoùa. vöøa daïy ngheà. Maáy naêm sau noù seõ thaønh moät thanh nieân khaùc.

 Naêm aáy Giang môùi möôøi boán tuoåi. ôû ñoù Giang ñaõ ñöôïc hoïc theâm vaên hoùa. Giang bieát gioàng rau, vun luoáng khoai. Giang ñöôïc bieát con ngöôøi soáng baèng lao ñoäng, soáng phaûi lao doäng. Moïi cuûa caûi treân ñôøi deàu do lao ñoäng laøm ra. ôû ñoù Giang ñöôïc ñöa vaøo khuoân pheùp. Nhöng ôû ñoù, Giang töø choã chæ quen bieát moät soá baïn phoá Bôø Soâng, nay ñaõ quen haàu heát boïn thieáu nieân hö ôû thaønh phoá. Giang coøn hoïc ñöôïc nhieàu ñieàu khaùc. Coù chuyeän gì luõ treû choai choai hö hoûng khoâng noùi cho nhau nghe trong nhöõng luùc raûnh roãi, nhôù nhaø, buoàn chaùn. Trong nhöõng ngaøy nghæ, nhöõng ñeâm buoâng maøn ñi nguû. Nhöõng ngoùn ñaù. Nhöõng thaønh tích. Nhöõng chieán coâng. Trong caâu chuyeän ñöôïc theâu deät theâm, huyeàn aûo, anh huøng, laáp laùnh, kích thích. Caû nhöõng ñeà taøi cuûa ngöôøi lôùn, nhöng nhieàu ñöùa ñaõ traûi qua, luoân luoân haáp daãn vaø meâ hoaëc: Ñaøn baø. Moät ñieàu nöõa Giang hoïc ñöôïc laø: Phaûi bieát traû giaù. Töï mình khaúng ñònh mình tröôùc tuïi baïn. Nhaát laø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi nhoû con nhö Giang, maø chuùng töôûng nuoát ñöôïc moät caùch ngon laønh. Caàn thì traû giaù baèng tính maïng mình. 

 Giang noåi tieáng laø lì, laø lieàu. Boïn traïi vieân Kim Ñoàng lôùn hôn cuõng phaûi kieâng neå, khoâng daùm baét naït Giang.

 Boïn chuùng caøng neå Giang khi thaáy Giang nhaát ñònh khoâng ra gaëp maët, khoâng nhaän tieáp teá. Nhaø ñeán thaêm, Giang khoâng ra. oâng coáp naëng ñeán xem chaùu tieán boä ñeán daâu. Giang khoâng ra. OÂng ñi caû xe com-maêng-ca, chôû khoâng bieát bao nhieâu quaø tôùi. OÂng göûi quaø laïi nhôø oâng giaùm thò chuyeån cho Giang, Giang khoâng nhaän. Giang caêm thuø oâng, caêm thuø taát caû.

 Hai naêm sau Giang ra khoûi traïi. Giang caøng ít veà nhaø hôn. Vì Giang ñaõ coù theâm nhieàu baïn. Baêng naøo cuõng thích Giang. Giang nhanh. Haøo phoùng. Baát caàn. Giang bieát cö xöû. Giang ñaùnh raát lieàu.

 Giang baûo haén: 

 - Em bieát laø chuùng em hö. Nhöng xaõ hoäi phaûi chòu traùch nhieäm moät phaàn. Moät phaàn lôùn. Chuùng em cuõng nhö Taùm Bính trong Bæ voû.

 Thì ra Giang ñaõ ñoïc Bæ voû. Ñaõ ñoïc Nhöõng ngaøy thô aáu. Giang raát yeâu nhaø vaên Nguyeân Hoàng, ao öôùc ñöôïc gaëp nhaø vaøn. Vôùi Giang, Ngnyeân Hoàng laø nhaø vaên cuûa Giang, cuûa nhöõng ngöôøi
        nhö Giang. Haén chaân thaønh noùi vôùi Giang:

 - Khoâng, em aï. Ñöùng veà maët xaõ hoäi laø nhö vaäy. Nhöng ôû goùc ñoä em, em phaûi thaáy traùch nhieäm cuûa mình laø lôùn, laø quyeát ñònh.

 Giang coù caû moät lyù luaän baøo chöõa cho vieäc mình ñi aên caép:

 - Xaõ hoäi baát coâng. Ngöôøi giaøu keà ngheøo. Ngöôøi sang keû heøn. Nhöõng ngöôøi giaøu do buoân baùn, mua reû baùn ñaét, nhöõng ngöôøi giaøu coù do moùc ngoaëc, do aên caép ñöôïc cuûa Nhaø nöôùc, do coù moät ngaønh ngheà toát nhö maäu dòch vieân v. v... Laáy cuûa nhöõng ngöôøi ñoù chuùt ít chaû sao. Hoï vaãn cöù tieáp töïc giaøu. Hoï vaãn soáng ñaøng hoaøng hôn moïi ngöôøi. Ñoái vôùi hoï giaù ñoät voøm laáy heát cuõng ñaùng. Chaúng vieäc gì phaûi caén röùt löông taâm. Boïn Giang chæ laøm giaûm bôùt söï baát coâng saün coù.

 Haén nhìn thaân hình coøm coõi, nhoû beø cuûa Giang, khuoân maët giaø tröôùc tuoåi, xöông xaåu cuûa Giang, caûm thaáy xoùt xa. Moät tình caûm gioáng nhö tình caûm cha con boãng troãi daäy trong loøng haén. Giang cuõng vaäy. Giang quaán quít laáy haén, taåm quaát cho haén.  Haén noùi vôùi Giang nhöõng baát coâng maø cuoäc ñôøi bao giôû cuõng coù (haén thuù thaät giôø ñaây môùi hieåu saâu saéc). Haén noùi con ngöôøi phaûi coù moät yù töôûng ñeå maø theo ñuoåi. Haén cho Giang bieát Nguyeân Hoàng laø ngöôøi baïn vong nieân cuûa haén. Nguyeân Hoàng raát thaân vôùi haén, hay aên nguû ôû nhaø haén. Thaät laø moät baát ngôø vôùi Giang. Haén keå chuyeän Nguyeân Hoàng mua veù xoå soá, Nguyeân Hoàng mua mieáng naàm choù veà nhaø haén gioäi nöôùc phích, baét haén aên vaø ñaùnh thöùc caû vôï haén ñang nguû phaûi daäy aên nhö theá naøo. Giang cöôøi rinh rích khi haén baûo caû hai vôï choàng haén khoâng bieát aên thòt choù, nhöng neå nhaø vaên cöù cho vaøo moàm nhai treäu traïo roài nuoát. Giang baûo:

 - Khi naøo ra, em ñeán nhaø anh theá naøo cuõng gaëp oâng Nguyeân  Hoàng ñaáy nhæ.

 Veû haùo höùc trong caâu noùi cuûa Giang khieùn Giang laïi ñuùng laø moät caäu beù ngay thô. Hai anh em quyù nhau, nhöng cuõng phaûi  caån thaän laém. Muoán daën nhau caùi gì phaûi ñöa maét ra hieäu cuøng vaøo nhaø meùt, noùi thaàm trong aáy. Roài ngöôøi ra tröôùc, ngöôøi ra sau. Maët tænh khoâ. Ñöøng ñeå loä ra thaân thieát vôùi moät ai. Ngöôøi ta seõ chuyeån moät trong hai ngöôøi ñi B khaùc ngay.

 Hoài ôû BD, moät hoâm Giang bò goïi ra vôùi nhieàu ngöôøi. Khi veà taát caû ñeàu ñen nheûm möôøi ñaàu ngoùn tay vaø möôøi ñaàu ngoùn chaân.  Haén hoûi Giang ñi ñaâu veà. Giang baûo ñi chuïp aãnh laên tay. Trieàu Phæ cao lôùn muùa caùc ngoùn tay ñen sì nhòp nhaøng nhö goõ vaøo phím ñaøn:

 - Ñaùnh pi-a-noâ  roài!

 Theá laø bieát raèng soá anh em ñoù seõ chuyeån. Maáy toái sau, ngöôøi ta traû tieàn löu kyù. Theá nghóa laø hoà sô, thuû tuïc ñaõ hoaøn taát. Theá nghóa laø saùng mai seõ ñi. Ñi ñaâu? Traïi naøo

 Toái hoâm aáy, haén vaø Giang khoâng coøn giöõ yù gì nöõa. Ñaèng naøo mai Giang cuõng ñi roài. Giang sang haún choã haén ngoài. Hai anh em aên baùnh quy, pha nöôùc cam. Giang oâm laáy coå haén.

 Saùng hoâm sau, Giang ñi. Khoâng ngôø hai anh em laïi gaëp nhau ôû  Q.N. Khi xe oâ-toâ döa boïn haén ñeán QN. troâng thaáy Giang ñang laøm ôû saân traïi, haén möøng... Luùc ñoù Giang coøn laøm linh tinh beân ngoaøi. Veà sau Giang veà toaùn quaûn cheá. Toaùn moäc.  Coøn ai ôû BD nöõa nhæ? Leâ. Leâ vôùi hai va-li quaàn aùo aên caép. Leâ vôùi baøi phaùt bieåu thao thao baát tuyeät. Leâ boùp coå Vooøng Kyû Mình. Leâ ñaõ ñöôïc ra roài. Vaø giaø Goïi. Giaø Goïi vaøo traïi trong dòp tröôùc Teát. Bình thöôøng nhaø giam chæ môû cöûa ba laàn trong moät ngaøy. Saùng hai laàn (moät laàn ñi veä sinh, moät laàn ñi laáy côm), chieàu moät laàn ñi laáy côm vaø laáy quaàn aùo phôi ngoaøi saân. Gaàn Teát, cöûa môû lieân tuïc caû ngaøy. Caû ñeâm. Gioùng saét xoang xoaûng. Cöûa saét raàm raàm. Nghe maø gheâ ngöôøi. Nhöõng ngöôøi môùi vaøo ngô ngaùc. Nhöõng ngöôøi môùi vaøo bình thaûn. Nhöõng ngöôøi môùi vaøo beâ beát maùu. maùu khoâ treân toùc, maùu khoâ treân aùo. Ñoù laø nhöõng lính moå bò baét vaø bò ñaùnh. Dòp Teát, lính moå hoaït ñoäng maïnh. Nhöõng ngöôøi môùi vaøo coøn hoa maét chöa nhaän ra ai giöõa caùi ñaùm ñoâng ngoài trong buoàng giam meânh moâng naøy. Nhöõng nhöõng ngöôøi trong buoàng nhaän ra ngay ngöôøi cuøng hoäi: Chôø cho baïn bình tónh, hoï môùi ñeán gaëp. Thì thaàm hoûi thaøm tin töùc gia ñình, hoûi thaêm tin beø baïn. Nhìn leân maùi buoàng giam cao vuùt
 suy nghó.

 Trong caùi ñaùm töù chieáng giang hoà bò baét vaøo dòp Teát aáy coù gíaø Goïi Ñaàu caét boác, raâu lôûm chôûm, maët vuoâng, raùng hôi hoâ, phuùc haäu vaø queâ muøa. Veû queâ muøa chaân chaát hieän treân neùt maët, hieän trong cöû chæ, trong caùch noùi.

 Boïn tuø treû xuùm laïi treâu giaø.

 - Boá laøm sao vaøo ñaây? Cöù noùi maø, khoâng sôï gì caû. Roài con baûo giaùm thò tha cho boá.

 - Con gaùi boá ñeïp khoâng? Con laøm con reå boá nheù.

 - Boá coù bieát Trieàu Phæ laø ai khoâng? Chính haén ñang ñöùng tröôùc maët boá ñaáy.

 - Trieàu Phæ aên thòt ngöôøi ñaáy, boá aï.

 - Maéc toäi gì, boá thaønh khaån khai ñi. Khoâng giaáu ñöôïc ñaâu. Toäi gì ngöôøi ta cuõng tìm ra ñöôïc. Khai thì ñöôïc khoan hoàng. .  Caû boïn ñang nhaâu nhaâu nhö vaäy, boãng giaø hoûi:

  - Theá toâi hoûi caùc chuù: Khoan hoàng laø gì, caùc chuù coù bieát khoâng ñaõ? 

 Taát caû ôù ra. 

 - Chòu chöa?

 - Chòu. Khoan hoàng laø gì, boánoùi chuùng con nghe naøo"

 Giaø nghieâm trang:

 - Khoan laø thong thaû. Hoàng laø maùu. Khoan hoàng laø thong thaû roài haõy gieát. 

 Taát caû cöôøi oà. Phuïc giaø laø baäc "Cao thuû voõ laâm ". 

 Giaø Goïi giaûi chieán maéc maøn döôùi gaàm saøn, ngay treân neàn xi-maøng luùc naøo cuõng chaûy nöôùc vì trôøi noàm.

 Nhieàu ngöôøi phaûi naèm nhö giaø. Ñoâng quaù. Cuõng may, con giaø ñaõ kòp göûi vaøo cho giaø maûnh niloâng. Vôùi laïi chæ ñeán khi keûng caám, maéc maøn ñi nguû môùi phaûi chòu xuoáng gaàm saøn, coøn vaãn ñöôïc ngoài keù vaøo moät choã beân treân. Giaø raát ít noùi. Chæ boù goái ngoài traàm ngaâm vaø cöôøi hoàn haäu tröôùc nhöõng lôøi treâu choïc cuûa caùnh treû thaønh phoá.

 Nhöng khi leân ñeán traïi Q.N, haén môùi hieåu giaø. Chæ moät mình giaø daùm ñöùng leân giöõa hoäi tröôøng, ñoái thoaïi vôùi oâng Laâm, chính giaùm thò. Giaø noùi oang oang: 

 - Thöa oâng giaùm thò. Toâi maéc toäi gì? Toâi khoâng maéc toäi gì maø phaûi vaøo ñaây. Ñeà nghò oâng giaùm thò cho xem xeùt laïi. Neáu toâi coù toäi, toâi xin oâng ñem toâi leân röøng cho hoå baùo aên thòt. Hay vöùt toâi xuoáng nöôùc ñeå toâi traàm haø daùy bieån.

 Giaø noùi raønh roït, leã ñoä vaø giaø ngoài xuoáng. Taát caû ñeàu kính neå giaø, vì oâng Laâm laø ngöôøi gheâ gôùm. Da saùt xöông. Raêng traéng nhoû, khi noùi cöù rin rít. Tuø chæ mong coù ngaøy möa ñeå nghæ. Luùc saép ñi laøm, thaáy noåi côn côù, ai cuõng mong möa aäp xuoáng. Nhöng ñeán khi ñi laøm roài môùi möa. Toaùn moäc, toaùn may... laøm trong nhaø vaãn phaûi laøm vieäc.

 Boïn haén ñöôïc veà traïi vì laøm ngoaøi trôøi. Veà ñeán nôi, töôûng ñöôïc nghæ, nhöng coù leänh ra hoäi tröôøng hoïc taäp. oâng Laâm ñaõ cho ñaët caùi ñaøi Orionton chaïy pin vaø maéc loa xuoáng phía döôùi. OÂng taän duïng thôøi gian, khoâng cho tuø ñöôïc nghæ.

 OÂng ñöùng giaûng baøi raát coù duyeân. oâng "cuø" phaïm cöôøi rinh rích. Vöøa chöûi vöøa "cuø". Hôi reû tieàn nhöng hôïp vôùi trình ñoä chung.

 - Caùc anh phaûi suy nghó nhieàu hôn nöõa veà toäi loãi cuûa baûn thaân mình. Phaûi nghieâm khaéc vôùi baûn thaân mình. aên caép thì noùi aên caép. Laïi ñi noùi: Thöa oâng toâi, toâi, toâi maéc beänh tham oâ aï. Hieáp daâm thì noùi laø toâi maéc beänh toø moø!

 Phaïm nhaân thoaûi maùi cöôøi. Boãng oâng nghieâm maët.

 - Chuùng toâi khoâng ñaùnh caùc anh nhö boïn deá quoác. Coù anh naøo vaøo ñaây bò ñaùnh khoâng? Giô tay leân xem naøo. Coù thì cöù phaùt bieåu. - oâng nhìn bao quaùt roài tieáp - Khoâng ai bò ñaùnh, phaûi khoâng? Chuùng toâi khoâng ñaùnh nhö boïn Phaùp. Noù ñaùnh chæ ñau moät luùc thoâi. Chuùng toâi coù caùch cuûa chuùng toâi. Noù eâm eâm maø ñau. Noù ngaám laâu. Ngaám ñeán caû ñôøi. OÂng noùi maø khoâng cöôøi. OÂng coù khuoân maët laïnh luøng, khinh khænh. oâng taän tuïy vôùi coâng vieäc. OÂng tin ôû coâng vieäc oâng laøm. Theá maø trong luùc oâng ñang giaûng say söa haøo höùng nhö vaäy, giaø Goïi ñöùng leân xin ñöôïc "traàm haø ñaùy bieån neáu nhö coù toäi ". Giaø vöõng tin ôû giaø nhö oâng giaùm thò tin ôû oâng giaùm thò.