Giaø hoûi haén: "Cuï coù giaáy buùt khoâng? "Vaø nhanh nheïn ñôõ laáy nhöõng thöù ñoù töø tay haén. Giaø ñeo kính.

 Caùi kænh laõo maét troøn troøn coå loã hoài ñaàu theá kyû, moät maét laïi vôõ raïn haún laø quaù nheï vôùi giaø, neân giaø phaûi ngöûa ñaàu ra phía sau maø nhìn vaøo tôø giaáî Giaø vieát raát khoù khaên. Beù Döông laïi saùn ñeán ñeå chaïm tay vaøo choøm raâu reã tre, cuoàn cuoän cuûa giaø, nhöng giaø kheõ khaøng baûo noù:

 - Ñi chôi, ñeå baùc laøm nheù.

 Noù ñi ra choã boá. Thì ñaønh ñöùng ñoù nhìn choøm raâu giaø vaäî

 Boãng giaø buoâng buùt, nhìn haén:

 - Hay laø cuï vieát giuùp toâò

 Haén vui veû nhaän lôøò Giaø ñoïc:

 - Vieät Nam Daân chuû Coäng hoaø. Ñoäc laäp - Töï do - Haïnh phuùc.

 Kính göûi Sôû Coâng an.

 -AØ, göôïm ñaõ. Hay laø kính göûi Ban giaùm thò traïi VQ nhæ?

 - Nhöng maø noäi dung ñôn laø gì cô

 - Toâi xin trôû laïi trong aáî

 Haén choaùng ngöôøi, ñaët buùt xuoáng, nhìn giaø chaêm chaêm.

 - Toâi suy nghó kyõ roài, cuï aï. ôû trong aáy toát hôn.

 Giaø chôùp chôùp maét:

 - Ñôøi toâi laø khoâng gia ñình. ôû ñaâu cuõng vaäy thoâò

 Haén hieåuï Cuoäc soáng trong tuø ñoái vôùi giaø deã chòu hôn raát nhieàuï Nhöng phaûi cheát ôû trong aáî Giaø khoâng sôï nöõa sao

 - ôû ngoaøi naøy toâi khoâng chòu ñöïng noåi nöõa roàò

 Haén caûm thaáy giaø coù lyù: Vôùi giaø soáng ôû ngoaøi ñôøi ñaùng sôï hôn cheát ôû trong tuø nhieàu laém.

 - Theá thì phaûi laøm ñôn göûi Sôû Coâng an. Traïi ngöôøi ta khoâng nhaän ñaâuï Phaûi laø töø Sôû ñöa leân. Traïi ñaõ xuaát kho mình roài, ai ngöôøi ta nhaäp kho mình nöõa
ï 
 - yù töù theá. Cuï vieát giuùp toâò

 Haén vieát. Giaø ngoài im laëng. Haén baûo giaø:

 - Cuï nghe toâi ñoïc laïi nheù.

 Vieät Nam Daân chuû Coäng hoaø. Ñoäc laäp - Töï do - Haïnh phuùc.

 Ñôn xin vaøo laïi traïi caûi taïoï..

 Giaø nghe, gaät guø... "Ñöôïc. Ñöôïc". "Giaø kyù vaøo ñaây". Giaø kyù. Kyù xong veû maët giaø boãng thay ñoåò Töø hy voïng chuyeån sang lo laéng. Khoâng bieát ngöôøi ta coù nhaän ñôn khoâng? Giaø baûo haén, gioïng bi quan:

 - Laøm ñôn thì laøm, chöù chöa chaéc ñaõ aên thua gì ñaâu, cuï aï.  Ñoù laø laàn cuoái cuøng giaø laïi nhaø haén. Vieäc noäp ñôn xin vaøo traïi cuûa giaø khoâng ñöôïc chaáp nhaän. Giaø ñi bôùi raùc. Giaø leâ la ôû caùc cöûa haøng maäu dòch, khaùch saïn. Doàn dòch nhöõng baùt phôû, veùt ña, nhaët nhöõng maåu baùnh myø thöøaï Giaø laøm nhöõng vieäc ñoù vöøa ñeå nuoâi soáng mình, vöøa vôùi moät hy voïng lôùn lao: Giaø seõ bò baét laïi, vì laø moät phaàn töû du thuû du thöïc. Giaø seõ ñöôïc taäp trung caûi taïo, nhöng laàn naøy laø taäp trung hình söï, soá chaün nhö oâng giaø Taùy veùt ñóa ôû caùc cöûa haøng maäu dòch, bi baét chung cuøng moät dòp vôùi giaø. Nhöng giaø khoâng gaëp maî Ngaøy aáy ñang caàn pha-leâ hoaù thaønh phoá. Giôø ñaây thaønh phoá ñaõ trong saïch nhö pha-leâ roài, hoaëc ñaõ ñuïc trôû laïi nhöng khoâng caàn pha-leâ hoaù nöõaï Chuû tröông aáy phaùt ra, ñaõ thu keát quaû vaø ñaõ hoaøn thaønh söù maïng lòch söû cuûa noù.

 Giaø ñaønh phaûi ôû laïi ngoaøi xaõ hoäò

 Caùi aùo boâng raùch roäng thuøng thình khoâng coøn bieát noù laø maøu gì nöõaï Trong laàn ñi giao thuoác laù ôû moät haøng nöôùc taïi cöûa raïp haùt caûi löông gaàn chôï Chính, haén ñaõ thaáy giaø, tuùi vaûi to töôùng ñang bôùi bôùi ñoáng raùc ôû beân kia ñöôøng. Ñoù laø muøa xuaân naêm 1975, cuõng ñang muøa möa daàm, haén ñaõ ra tuø ñöôïc hai naêm, ñaõ ñöôïc gaëp oâng Traàn vaø quaân ta saép ñaùnh Buoân Meâ Thuoät môû ñaàu coâng cuoäc giaãi phoùng toaøn theå mieàn Nam, thu giang sôn veà moät moáò

 Haén goïi giaø. Giaø khoâng ñaùp, vaãn cöù cham chuù vaøo coâng vieäc cuûa mình. Haén ñi ñeán caïnh giaø. Giaø naëng muøi ñeán möùc ôû ngoaøi ñöôøng haén cuõng ngöûi thaáî Trong chieác aùo boâng ñaõ moïc reâu, giaø nhìn haén nhö nhìn moät ngöôøi laï vaø laïi bôùi bôùò Giaø khoâng noùi moät caâuï Chaúng leõ giaø khoâng nhaän ra haén. Coù theå giaø luù. Nhöng cuõng coù theå giaø quyeát ñònh khoâng coøn quen bieát moät ngöôøi naøo ôû theá giôùi naøy ñeå ñöôïc hoaøn toaøn coâ ñôn. Noãi coâ ñôn aáy caàn thieát cho söï töï queân mình ñi, ñeå chính mình cuõng khoâng bieát mình laø ai nöõa, nhôø ñoù maø kieám laáy tyù chuùt yeân tónh tinh thaàn. Theá roài sau ñoù ôû caùc phoá xuaát hieän moät oâng giaø ñöôïc boïn treû con chaøo ñoùn nhieät lieät. Moät oâng giaø nhoû beù, raâu daøi cuoàn cuoän. Tuùi vaûi to ñeo leäch vaò OÂng ñi vaøo caùc nhaø, aên caép. OÂng chæ daùm keùo ít quaàn aùo, taõ loùt phôi ôû saân. Hoaëc thoù moät ñoâi deùp hôù heânh ngoaøi cöûaï Nhöng chöa moät laàn oâng laõo thaønh coâng. Coù moät ñieàu kyø laï laø giaø bò loä khi ñang aên caép, nhöng khoâng ai gheùt boû giaø. Cuõng chaúng rieác moùc, ñaùnh ñaäp. Chaúng baùo coâng an. Tôùi khi coâng an bieát cuõng chaúng ñöa ñi taäp trung caûi taïoï Thaät laø thaát baïi thaûm haïò Chæ coù luõ treû laø cöù laøm aàm leân. Giaø vaøo moät ngoõ coù nhieàu quaàn aùo caêng ôû daây phôò Vöøa thaáy giaø, luõ treû trong ngoõ ñaõ reo aàm ó. Chuùng möøng rôõ, voã tay hoan hoâ vang daäî Giaø ñi ñeán ñaâu ôû ñoù daäy leân tieáng reo trong treûo hoàn nhieân cuûa luõ treû chaúng moät chuùt aùc yù vôùi giaø. Chính söï thích thuù vaø coù phaàn naøo quyù meán giaø cuûa chuùng ñaõ khieán cho ngöôøi lôùn nhìn giaø baèng con maét thöông haïi chöù khoâng caêm gheùt. Noù ñaõ haïi giaø, laøm giaø thaát baïi, giaø khoâng ñöôïc ñi taäp trung caûi taïo, cuõng nhö khoâng aên caép noåi moät ñoâi deùp cuõ. Coù laàn giaø ñi vaøo khu nhaø Bình. Haïnh phuùc thaät quaù baát ngôø vôùi luõ treû ôû ñoù. Chuùng voäi naáp kín vaøo nhöõng choã khuaát, nín thôû nhìn ra saân. Khi giaø giô tay ñònh keùo caùi aùo may-oâ cuûa oâng Tung phôi ngay ñaàu saân, caû luõ xoâ ra, reo leân aàm aàm. Tieáng reo ñoàng loaït baät leân, phaán khôûi, vui söôùng töï ñaùy loøng (nhö sau naøy chuùng reo moãi khi coù ñieän) laøm giaø giaät thoùt mình. Giaø ruït tay laïò

 Giaø böôùc nhöõng böôùc xieâu xieâu trôû raï Luõ treû uøa tôùi nhaûy nhoùt, nghòch ngôïm chung quanh. Chuùng cheá gieãu giaø laø khoâng bieát aên caép, laø aên caép haïng beùt vaø hoan hoâ giaø. Giaø chæ mæm cöôøi ñoä löôïng.

 ôû nhöõng ngoõ khaùc, luõ treû hoài hoäp chôø giaø tôùi vôùi chuùng. Chuùng buoàn baõ, thaát voïng khi giaø ñi thaúng. Chuùng vuït bieán maát nhö chui xuoáng ñaát khi giaø reõ vaøo nhaø chuùng. Vôùi veû maët sung söôùng haùo höùc ranh maõnh, chuùng chuaån bò cho troø chôi voâ cuøng thuù vò saép xaûy ra
ï 
 Nhö oâng giaø Noel, giaø mang nieàm vui ñeán cho ñaùm treû. Nhöng khaùc vôùi oâng giaø Noel baát töû, giaø ñem nhöõng ngaøy cuoái cuøng cuûa cuoäc ñôøi giaø ra laøm troø vui aáî

 Giaø cuõng khoâng nhôù ñöôïc böõa aên gaàn nhaát cuûa giaø caùch ñaây ñaõ maáy hoâm roàò Vaø giaø aên caùi gì vaøo buïng. Giaø khoâng thaáy ñoùi nöõaï Giaø ñi nhö ngöôøi moäng duï Giaø caûm thaáy ngöôøi giaø raát nheï. Giaø ñi maø chaân nhö khoâng chaïm ñaát.

 Roài ñeán moät ngaøy giaø khoâng ñi ñöôïc nöõaï Giaø thaáy mình ñang phieâu dieâuï Thaät laø moät caûm giaùc khoan khoaùi deã chòu, giaø chöa töøng bieát tôùò Giaø ñaõ choïn cho mình choã naèm ñeå phieâu dieâu: Moät ngoâi ñình khaù roäng saùt noäi thaønh, nôi thôø vò thaàn caùch ñaây maáy traêm naêm ñaõ caém löôõi göôm laøm moác khai phaù baõi suù ñeå vuøng ñaát chua maën naøy ngaøy nay trôû thaønh thaønh phoá.

 Ngoâi ñình ñoå naùt vaø bò boû queân. Thôøi sau Geneøve, thôøi giaø ñi laøm nhaø maùy giaáy, ngoâi ñình laø nôi taäp keát lôïn cuûa Coâng ty thöïc phaåm. Ngöôøi ta quaây, ngaên dình thaønh töøng oä Nhöõng xe oâ-toâ chôû lôïn töø caùc nôi ñoå xuoáng ñaáy ñeå gieát ngay hay nuoâi maáy ngaøy roài gieát. Daïo aáy ngoâi ñình khaù saàm uaát. OÂ-toâ gaàm ruù. Xe ñaïp gheách chaät saân. Xe caûi tieán loäc coäc chôû gaïo neáp ñoåi laáy phaân lôïn. Moät daõy beáp loø naáu caùm, naáu nöôùc... Lôïn soáng ñaõ vuò Caén nhauï Gaàm. Keâuï Eng eùc. Hoäc hoäc. Nhöng lôïn cheát coøn vui hôn. Lôïn cheát ñöôïc tính vaøo tyû leä cho pheùp, ñöôïc giaûi quyeát noäi boä, khoâng vaøo soå saùch keá toaùn, khoâng phaûi boû tieàn mua maø laïi coù thòt ñem veà nhaø aên hay baùn.

 Töø khi chieán tranh baén phaù, thaønh phoá sô taùn, ngöôøi ta khoâng ñöa lôïn veà ñaây nöõaï Ngoâi ñình hoaøn toaøn hoang pheá. Khoâng moät daáu veát thôø phöôïng. Cöùt lôïn cuõng heát laâu roàò Chæ coøn dôi treo mình luûng laúng.

 Thaät laø moät choã naèm yeân tónh lyù töôûng ñeå phieâu dieâuï Chaúng ai quaáy raày giaø. Phieâu dieâu laø moät caûm giaùc sung söôùng laï luøng. Chaúng nhôù ñöôïc moät ñieàu gì, chæ thaáy mình ñang tan ñi vaø ñang baî..

 Giaø khoâng cheát trong tuø, ñuùng nhö coù luùc giaø mong öôùc. Giaø cuõng. khoâng ñeán ñöôïc vôùi luõ treû nöõaï Nhöõng ngaøy ñaàu chuùng luoân nhaéc tôùi giaø. Chuùng nhôù giaø, chôø giaø, mong giaø.

 Vaø chuùng nhanh choùng queân giaø.

 Queân haún. 
 

 "Kyû sôû baát duïc, vaät thi ö nhaân". Boá haén vaãn daïy haén nhö vaäî Ñieàu mình khoâng muoán thì ñöøng baét ngöôøi khaùc phaûi chòuï Haén khoâng muoán bò quy chuïp, bôûi vaäy haén ñöùng veà phía oâng Traàn ñeå caét nghóa nhöõng vieäc laøm cuûa oâng ñoái vôùi haén. Haén muoán lyù giaûi oâng moät caùch khaùch quan. Keát luaän cuoái cuøng ruùt ra chæ coù theå laø moät trong hai tröôøng hôïp sau ñaây:

 1- Nhöõng thoâng tin veà haén ñeán vôùi oâng bò boùp meùo, sai laïc.

 2- OÂng baét haén vì caùch maïng. Nhöng khi oâng bieát baét haén laø sai, oâng khoâng coù caùch naøo söûa laïi ñöôïc. OÂng ñaønh phaûi hy sinh haén. Giaù haén laøm ôû moät xí nghieäp naøo ñaáy, bò baét vì tình nghi tham oâ, aên caép, nay bieát laø oan coù theå oâng seõ traû haén veà cöông vò cuõ. Ñaèng naøy haén laïi laø phoùng vieân, moät caùn boä coù maùu maët, mieáng khoâng coù nhöng coù tieáng, quen bieát roäng, khi baét ñaõ taïo thaønh dö luaän aàm ó. Neáu thaû laïi caøng aàm ó hôn.  Haén ñaønh phaûi chòu hy sinh thoâò Bao nhieâu ngöôøi coøn phaûi hy sinh tính maïng mình nöõa kiaï So saùnh vôùi haøng trieäu ngöôøi ñaõ ngaõ xuoáng ñeå baûo veä Toå quoác, haøng vaïn ngöôøi bò baén oan trong caûi caùch ruoäng ñaát vaø vôùi caû nhieàu ngöôøi bò baét oan nöõa chöù, chaéc chaén laø nhö vaäy, duø ngaønh coù coâng minh ñeán maáy, thì söï hy sinh maát maùt cuûa haén thaät khoâng ñaùng keå. Chæ laø haït caùt trong sa maïc. OÂng khoâng muoán haén phaûi hy sinh, nhöng tình theá naøy ngoaøi yù muoán cuûa oâng. OÂng phaûi kieân quyeát ñeå baûo veä uy tín cuûa ngaønh, cuûa taäp theå, moät ñieàu raát caàn thieát cho neàn chuyeân chính.

 Uy tín cuûa oâng laø uy tín cuûa ngaønh. Noù khoâng coøn laø cuûa rieâng oâng, cuûa rieâng ai nöõaï Uy tín cuûa oâng laø ñeå phuïc vuï caùch maïng. Noù thuoäc veà caùch maïng, thuoäc veà neàn chuyeân chính, hôn luùc naøo heát ñang phaûi traán aùp thuø trong giaëc ngoaøi, baûo veä thaønh quaû caùch maïng. OÂng luùc naøo cuõng toaøn taâm, toaøn yù phuïc vuï caùch maïng.

 Vì caùch maïng oâng phaûi xöû söï nhö moät ngöôøi bíeát raèng hôi quaù tay nhöng vaãn phaûi laøm. Löôõi göôm traán aùp phaûi toû ra saéc beùn, hieäu quaû. OÂng thanh thaûn tröôùc löông taâm vì caùi ñoäng cô cuûa vieäc laøm ñoù. Ñoäng cô laø xuaát phaùt ñieåm cuûa haønh ñoäng, laø tính muïc ñích cuûa coâng vieäc. Noù bieän minh cho haønh ñoäng. Ñoäng cô cuûa oâng trong saùng. Hoaøn toaøn trong saùng.

 Ñieåm nöõa, oâng bieát chaéc moïi ñôn töø cuûa haén göûi caùc nôi, caùc caáp ñeàu trôû laïi nôi oâng. OÂng thöøa bieát caùi cung caùch ngöôøi ta xöû lyù caùc ñôn töø loaïi aáy nhö theá naøoï Kieán trong mieäng cheùn coù boø ñi ñaâuï OÂng laïi laø ngöôøi giaûi quyeát. Moïi ñôn töø ñeàu ñöôïc kính chuyeån veà thaønh phoá. Nghóa laø veà oâng. OÂng giao laïi cho ñaùm caáp döôùi cuûa oâng. Hoï laø nhöõng ngöôøi thoâng minh, hoï bieát phaûi laøm gì vôùi nhöõng ñôn aáî Hoï bieát phaûi laøm gì vôùi haén ñeå ñeø beïp yù chí cuûa haén. Ñieàu quan troïng laø phaûi ñeø beïp yù chí cuûa haén. Khi oâng cho ñöa haén veà 75, oâng ñaõ ñònh tha haén. Cuûa ñaùng toäi, baét con em moät gia ñình caùch maïng coù coâng vôùi nöôùc vì nhöõng chuyeän coù vaán ñeà tö töôûng nhö vaäy tuø boán naûm laø ñuû cho vieäc ngaên chaën roàò Nhöng haén khoâng bieát ñieàuï OÂng caàn phaûi cho haén ñi moät taêng nöõaï Haén vaãn khoâng hieåu ñöôïc nhöõng ñieàu toái thieåu, coøn ñang trong tuø maø ñaõ phaùt bieåu khi ra seõ khieáu naïò Quaù töï tin vaø hung haêng. Neáu haén bieát thaân bieát phaän, bieát caùch xöû lyù, nhaän vaøi khuyeát ñieåm naøo ñoù - ai maø chaû coù khuyeát ñieåm- haén seõ ñöôïc oâng ñoái xöû moät caùch khaùc. Moät caùch ñoái xöû chöùng toû Ñaûng luoân môû ñöôøng cho nhöõng keû bieát hoái caûi, chöùng toû söï roäng löôïng cuûa rieâng oâng. Vaø daãn daàn oâng laïi cho noù nhöõng ñieàu oâng coù theå cho ñöôïc. Chæ caàn noù bieát mình, bieát ngöôøò Noù bieát noù. Noù phaûi bieát noù. Noù ñònh laáy caùi cöông cuûa caù nhaân noù choïi laïi caùi cöông cuûa caùch maïng. Huùc ñaàu vaøo ñaù thoâi, con aï. Tröùng choïi ñaù, choïi sao noåò Caùch maïng seõ ñeø beïp taát caû. Caùi taêng boå sung sau naøy laø daønh cho muïc ñích aáî Chí ít thì cuõng coù theâm thôøi gian cho caâu chuyeän cuûa haén thaønh dó vaõng. Ñeå laâu caùi gì chaúng hoaù thaønh buøn. OÂng chaúng bao giôø ñöôïc chuû ñoäng trong xöû söï. OÂng xöû söï, oâng haønh ñoäng theo caùch boïn ñòch, boïn baát maõn, boïn phaù hoaïi baét oâng phaûi haønh ñoäng.

 Cuõng coù theå oâng chaúng nghó ngôïi gì. OÂng khoâng nghó vì oâng ñaõ quen roài, quen nhìn thaáy maùu roàò Vôùi laïi chaúng qua oâng khoâng baét ñöôïc quaû tang haén maø thoâò Hôn nöõa neáu tröôùc khi bò baét, haén choáng ñoái moät caùch khoâng töï giaùc, voâ yù thöùc, thì baây giôø ôû tuø ra haún laø haén ñaõ vaø seõ choáng ñoái moät caùch trieät ñeå, coù yù thöùc. Ñieàu ñoù phuø hôïp vôùi bieän chöùng, vôùi logic. Ñoái xöû vôùi haén nhö ñoái xöû vôùi moät teân phaûn caùch maïng laø ñieàu buoäc oâng phaûi laøm.

 Haén cuõng coâng nhaän raèng oâng baét haén khoâng phaûi vì tö thuø, aùc yù. Soá caùn boä trung gian ñaõ xuyeân taïc haén vôùi oâng. Nhöõng thoâng tin ban ñaàu cuûa hoï laø khoâng ñuùng (nhö: Haén laø ngöôøi baát maõn, beû buùt khoâng vieát nöõa, ñaû kích cheá ñoä trong noùi naêng, phaùt ngoân..). Nhöõng thoâng tin naøy coù theå do boïn Baùch ôû baùo, boïn xaáu, Cuõng coù khi chæ laø nhöõng caâu chuyeän vui cuûa nhöõng ngöôøi chaúng aùc yù gì.  Khrusoâp, khoâng maït saùt phim "Baøi ca ngöôøi lính". Ñoù laø chöa keå haén giao du raát roäng vôùi bao nhieâu phaàn tuû ñaùng nghi ngôø ôû Haø Noäò Nhöõng hieän töôïng aáy gheùp laïi, ñöôïc keát dính baèng moät nhaän ñònh toaøn boä cho moät yù ñoà. Moät sôïi chæ ñoû xuyeân suoát nhö thöôøng noùò Theá laø oâng Traàn duyeät baét thoâò Bôûi vaäy, haén ñaõ bao laàn tìm gaëp oâng Traàn nhöng khoâng ñöôïc, vì oâng ôû ngay trong sôû. Coù lính gaùc. Haén chæ ñöa ñöôïc ñôn vaøo phoøng thöôøng tröïc. Haén hoûi Bình:

 - OÂng Traàn troâng theá naøo nhæ? Thôøi coøn laøm baùo, haén chöa tieáp xuùc vôùi oâng. Vì haén khoâng theo doõi noäi chính. Haén theo doõi khoái coâng nghieäp. Coù moät laàn oâng Traàn ñeán cô quan baùo caùo tình hình traät töï trò an cho anh em phoùng vieân, oâng môû ñaàu baøi noùi cuøng vôùi moät yù khi oâng keát luaän:

 - Caùc ñoàng chí nghe ñeå bieát thoâò Ngaønh chuùng toâi caøng ít noùi treân baùo caøng toát. Heã noùi nhieàu laø tình hình khoâng hay roài ñaáî  Haén chæ troâng thaáy oâng coù moãi laàn aáî Haén khoâng nhôù ñöôïc neùt maët oâng. Bình baûo: "Maøy coù nhôù thaèng Thanh Nhaøn khoâng? OÂng aáy coù kieåu ngöôøi cuûa thaèng Thanh Nhaøn", "Thanh Nhaøn naøoû" "Thanh Nhaøn xi- maêng. Vaãn vieát tin cho chuùng mình aáy". Haén laéc ñaàu: "Queân roài". Bình nhaên traùn suy nghó vaø baät keâu leân: "Troâng oâng Traàn gioáng Laâm Böuï Ñuùng. Ñuùng. Gioáng Laâm Böu".

 Thaät laø moät so saùnh baát ngôø vaø kyø laï.

 AÁy theá maø khi gaëp oâng, haén hieåu Bình coù lyù: Thaáy oâng ngöôøi ta lieàn nghó ñeán Laâm Böu, nhaát laø luùc Laâm Böu ñöùng caïnh Mao chuû tòch, quyeån saùch ñoû caàm tay, Laâm Böu ôû caùi tö theá profil nhìn bao quaùt caû ñaùm quaàn chuùng meânh moâng Thieân An Moân aáî

 Daùng ngöôøi oâng nhoû nhaén, loâng maøy raäm hôi choåi seå, khuoân maët xöông xöông, hoùp laïi veà phía caèm vaø caëp maét nhoû, heïp aån döôùi haøng loâng maøy raäm, laïi caøng nhoû hôn moãi khi oâng cöôøò (Thöïc ra oâng coù caëp maét löôn ti hí, nhöng haén khoâng muoán duøng chöõ aáy).

 Ngoaïi hình cuûa oâng laøm haén thaát voïng. Noù chaúng chöùng toû ñieàu gì, ngoaøi caùi caûm giaùc ñoù laø moät con chaïch, raát khoù naém baét, coøn ngoi leân, coøn ngoi leân nöõaï Thaät ñoái laäp vôùi oâng Hoaøng. Cao lôùn, ñeïp ñeõ, khoan thaò Haén hieåu ngay oâng Hoaøng khoâng phaûi laø ñoái thuû cuûa oâng Traàn. OÂng Hoaøng tin ôû leõ phaûi, ôû chính nghóa, tuyeân chieán tröôùc khi giaùp traän. Coøn oâng Traàn saün saøng ñaùnh troäm sau löng, haï ñoái thuû ngay töø nhaùt dao ñaâm troäm aáî  Khoâng phaûi haén gheùt oâng Traàn hay yeâu oâng Hoaøng maø gaùn gheùp cho moãi oâng moät veû xaáu ñeïp thích öùng. Haén chæ trung thaønh vôùi hieän thöïc. HÍn vOÀn phEÛn Ñaêi kiUØu xuyón tEÁc hiUÏn thOÂc, dOÀn ÑUÕn còng thôïc nhEØm chEÏn: Haén vaãn phaûn ñoái kieåu xuyeân taïc hieän thöïc, daãn ñeán coâng thöùc nhaøm chaùn: Veà ngoaïi hình chính dieän bao giôø cuõng ñeïp ñeõ, coøn phaûn dieän thì tha hoà boâi baùc. Veà ngoaïi hình chính dieän bao giôø cuõng ñeïp ñeõ, coøn phaûn dieän thì tha hoà boâi baùc.

 Coù moät chi tieát nöõa ôû oâng Traàn maø haén raát nhôù laø trong luùc noùi chuyeän, thænh thoaûng ñoàng töû maét oâng laïi thu nhoû laïò Haén quaû quyeát nhö vaäy vì haén coù thoùi quen nhìn thaúng vaøo mat ngöôøi ñoái thoaïi, vaø haén thaáy ñieàu aáy raát roõ. Khi oâng Traàn xuùc ñoäng, ñoàng töû oâng hôi co laïi theo hình baàu duïc, moät hình baàu duïc döïng ñöùng giöõa loøng con maét nhö nöùt ra giöõa hai mí maét. Thaät laø dò töôùng!

 Haén cuõng khoâng ngôø ñöôïc gaëp oâng (ñôøi haén quaû laø lieân tieáp nhöõng chuoãi baát ngôø). Lang thang tìm caùch kieám soáng, ñeán nhaø moät ngöôøi quen ôû vuøng ven ñoâ ñeå hoûi vieäc gia coâng sôïi buoäc laïp-xöôøng, haén thaáy oâng Traàn böôùc vaøo saân cuøng vôùi maáy ngöôøi nöõaï Ngay luùc aáy haén nghó ñeán Laâm Böu vaø haén bieát ñaõ gaëp aò OÂng Traàn ñang ñöùng tröôùc maët haén. Tieân oâng vaø phuø thuyû ñang ñöùng tröôùc maët haén. Haén laûng vaûng ôû vöôøn, chôø cho chuû, khaùch uoáng heát moät tuaàn traø, môùi vaøo nhaø leã pheùp töï giôùi thieäu vaø xin ñöôïc gaëp oâng vaøo moät ngaøy naøo ñoù. Coá che giaáu, nhöng vaãn ñeå loä moät chuùt ngaïc nhieân, oâng nhaän lôøò Hoâm aáy oâng Traàn ñeán ñaáy aên thòt choù, vaø sau ñoù anh chuû nhaø cho haén bieát anh bò oâng aáy caên vaën maõi: Coù phaûi anh ta boá trí môøi oâng tôùi nhaø ñeå haén gaëp khoâng? Ñuùng laø oâng nhìn söï vieäc khoâng ñôn giaûn xuoâi chieàu, raát trí löï vaø döôùi nhieàu goùc ñoä.  Haén ra veà ngay ñeå khoûi phieàn anh chuû nhaø, khoûi ñöa anh vaøo theá khoù xöû. Haén xuùc ñoäng vì quaù baát ngôø. Haén ñaïp xe veà choã anh Thaân, thôû hoån heån:

 - Em vöøa gaëp oâng Traàn xong.

 Haén thuaät laïi chuyeän vaø noùi:

 - OÂng Traàn heïn cho em gaëp roàò

 Anh Thaân baûo:

 - Gaëp moät oâng thöôøng vuï laøm gì maø cöù cuoáng leân theá. Binh thöôøng thoâò

 Khoâng bình thöôøng ñaâu anh ôi! Ñaây laø laàn ñaàu tieân moät oâng thöôøng vuï gaëp haén. Maø laïi chính laø oâng Traàn, ngöôøi baét haén, ngöôøi coù caùi gaäy thaàn, ngöôøi ñaõ laøm thay ñoåi cuoäc ñôøi haén. OÂng Traàn nhaän seõ gaëp haén. Haén chôø, chôø maõò OÂng Hoaøng ñaõ veà nhaø haén hai laàn roài, oâng Traàn môùi cho ngöôøi ñöa giaáy môøi haén tôùi Sôû. Khoâng phaûi giaáy goïi, giaáy heïn, maø giaáy môøò Thaät laø toân troïng vaø lòch söï.

 Haén ñaõ chuaån bò kyõ cho cuoäc gaëp naøî Bình, Ngoïc vaø haén ñaõ thoáng nhaát: Phaûi raát linh hoaït. Ñöøng cöùng nhaéc ñoøi phuïc hoài, ñoøi baûn thaûoï Khoâng aên thua gì ñaâuï Phaûi tuøy tình hình. Haén ñeán Sôû. Cuøng tieáp haén coù caû oâng Quaûng, tröôûng phoøng ñaëc traùch vaên hoùaï Vaäy laø hoâm nay haén ñöôïc gaëp caû hai oâng. Khaùc haún oâng Traàn, oâng Quaûng cao lôùn, beùo toát, daày ñaën, phuùc haäu vaø toaøn noùi nhöõng ñieàu nhaân ñöùc. Ngoaïi hình vaø ngoân ngöõ oâng Quaûng ñaùp öùng ñieàu haén vaãn suy nghó veà nhöõng ñao phuû thôøi hieän ñaïò OÂng Traàn môøi haén ngoài xa-loâng, oâng Quaûng ñoùng vai ngöôøi thaùp tuøng. OÂng Quaûng pha traø, roùt nöôùc, boùc bao thuoác laù Ñieän Bieân bao baïc môøi haén. Bình ñaúng, lòch thieäp, vaên hoaù, toân troïng vaø hieáu khaùch.

 OÂng Traàn ngaû löng vaøo xa-loâng, nhìn haén cöôøi thoaû maõn nhö moät ngöôøi laâu quaù khoâng ñöôïc gaëp haén vaø vaãn mong gaëp haén nhö caùi kieåu "baáy laâu vaéng maët khaùt khao". OÂng hoûi haén thaân maät nhö hoûi moät caùn boä döôùi quyeàn maø oâng hieåu töø chaân tô, keõ toùc:

 - Theá naøoû Thaéc maéc laém phaûi khoâng?

 Roõ raøng oâng bieát heát ruoät gan haén. Ñaõ bao naêm roài haén chöa ñöôïc moät oâng coâng an naøo hoûi moät caâu nhö vaäî Vôùi gioïng ñieäu côûi môû thoâng caûm nhö vaäî

 Haén coá naën ra moät nuï cöôøi töôi tænh vaø khieâm toán:Coù ñuùng theá khoâng?

 - Thöa anh, toAÙi nhö moAÙ.t ñöùa con bò boAÙ' meï ñaùnh. Caûm thaAÙ'y bò ñaùnh oan, raAÙ't mong coù dòp thöa laïi cuAØng boAÙ' meï.

 CaAÙu traû lôAØi aAÙ'y laAØm vöAØa loAØng oAÙng TraAÙAØn. Haén chôAØ caAÙu noùi tieAÙ'p theo cuûa oAÙng ñeAÙ? ñoaùn bieAÙ't oAÙng ñònh giaûi quyeAÙ't cho haén vaAÙ'n ñeAÙAØ giAØ.

 - Chuùng toAÙi ñaAÏ nhaAÙ.n ñöôïc ñôn cuûa anh. ToAÙi nghiAÏ baAÙy giôAØ tröôùc heAÙ't phaûi lo vieAÙ.c laAØm cho anh ñaAÏ. Coù ñuùng theá khoâng?

 "Theá laø oâng khoanh laïi vaán ñeà aáy: Vieäc laøm! "

 Haén hieåu vaø tin chaéc nhö vaäî Vieäc laøm. Nhöng laø vieäc gì chöù? Baûo haén ñi quai buùa hay ñi phuï neà?

 Haén nghó tôùi nhöõng coâng vieäc khoå sai haén ñaõ traûò Phaûi noùi roõ. Khoâng theå chung chung ñöôïc.

 - Thöa anh. Toâi bò thieät thoøi nhieàuï Chaúng rieâng toâò Vôï toâi ñöôïc cô quan cöû ñi hoïc ñaïi hoïc, ñang hoïc thì bò Sôû Coâng an goïi veà laøm phuï kho trong khi baïn beø vôï toâi ñeàu ñoã ñaïi hoïc vaø...

 OÂng Traàn baät ngoài thaúng leân, oâng ngaét lôøi haén:

 - Aæ Aæ Sao laïi goïi chò aáy veà?

 Gioïng oâng ngaïc nhieân, söûng soát. Thaät baát ngôø vôùi haén. Haén vaãn töôûng chính oâng Traàn quyeát ñònh vieäc aáy Vaø laàn ñaàu tieân haén thaáy ñoàng töû cuûa oâng co laïi thaønh hình baàu duïc döïng ñöùng giöõa con maét nhoû. OÂng nghieâm khaéc nhìn oâng Quaûng nhö muoán hoûi:

 "Sao laïi coù chuyeän aáyû Sao toâi khoâng bieát gì caû? Ai cho pheùp caùc anh laøm nhö vaäyû" 

 OÂng Quaûng vôùi veû nhaãn nhuïc cao caû cuûa moät ngöôøi laøm ñieàu thieän, nhöng buoäc phaûi mang caùi voû ñoäc aùc maø ngöôøi ta deã hieåu laàm, nhìn oâng Traàn vôùi veû bieát loãi:

 - "Baùo caùo anh, daïo aáy anh Tuaán ñang ôû trong traïò Phaûi ñöa chò aáy veà vì caùc chaùu khoâng ai chaêm soùc. Caû boán chaùu coøn quaù nhoû."