Khoâng ai hieåu ñöôïc nhö haén veà noãi meät moûi, eâ aåm cuûa söï khoâng ñöôïc laøm vieäc. Ñoù chính laø tra taán. Cöù lôø vôø, chôø ñôïò Nhen leân trong mình hi voïng. Roài laïi töï mình gaït ñò Xaùc nhaän hieän taïi ñaùng buoàn. Roài soáng baèng thì töông laò Temps futur. Je vivraò Tu vivras. Il vivraï   Nhö haén ñaõ hoïc ngaøy xöaï Caùi temps preùsent  cuûa haén bao giôø cuõng u aùm. Ñieàu sung söôùng trong thì hieän taïi cuûa haén laø ñöôïc nghó ñeán thì töông laò Khoâng ai caám ñöôïc haén mô moäng. Cuõng nhö khoâng ai caám ñöôïc haén nhôù laïi nhöõng thaày giaùo Thöù , nhöõng nhaân vaät cuûa Nguyeân Hoàng, thaát nghieäp, ñi raïc caû caúng xin vieäc maø khoâng ñeå maát ñi trong loøng mình tia hi voïng cuoái cuøng.

 Daàn, anh laùi xe keïp cheát ngöôøi ñöôïc giaûm aùn ba thaùng neân ñaõ ñöôïc veà, cho haén caùi moû haøn ñieän coù buoäc vaøo ñaàu moät maûnh ñoàng laøm duïng cuï daùn tuùi ni-loâng. Bí quyeát daùn tuùi ni-loâng laø: Ñaët tôø giaáy boùng kính ñeø leân tuùi nhöïa, ôû giöõa ñeäm moät mieáng vaûi moûng. Mieát mieáng ñoàng noùng leân treân giaáy boùng laø ñöôïc. Nhieät phaûi vöøa ñuû. Thieáu nhieät tuùi seõ bò bong. Noùng quaù tuùi chaùy quaên laïò

 Coù caùi moû haøn cuûa Daàn haén taäp daùn. Ñöa thaúng moät nhaùt, vôùi toác ñoä vöøa phaûò Nhanh quaù cuõng khoâng dính.

 Nhöng moû haøn truyeàn nhieät sang mieáng ñoàng ñoû raát keùm. Vì noù khoâng ñöôïc haøn lieàn maø chæ buoäc baèng maáy voøng daây ñoàng xuyeân qua nhöõng caùi loã phía treân. Daàn höùa seõ xoay cho haén moät moû haøn daùn tuùi ni-loâng thaät söï. Vaø Daàn ñaõ giöõ lôøi höùaï  Haén ñaõ ñeán nhaø Daàn. Daàn cuõng chöa bieát laøm gì. Ñònh ñi boác vaùc, nhöng ngaïi chöùng suùt löng sau kyø nhoå saén naêm noï ôû traïi Q. N. Thænh thoaûng giôø giôøi noù vaãn hôi nhoi nhoùò Coù leõ ñi ñaïp xích-loä Hai ngöôøi ngoài huùt thuoác laøoï Vôï Daàn ñi laøm chöa veà. Chæ coù hai ñöùa con quanh quaån trong nhaø. Maø nhaø Daàn cuõng coøn tueành toaøng laém. Chöa ñaâu vaøo ñaâuï Caû daõy ngöôøi ta ñeàu laøm laïi roài, chæ coøn nhaø Daàn vaø hai hoä nöõaï

 Hai ngöôøi ngoài xa-loâng, boä xa-loâng Ñöùc sang troïng hoài ñoù. Daàn baûo:

 - Vöøa ñoùng xong boä naøy thì ñi Hintôn ñaáî Ngoài xa-loâng nhìn vaøo gaàm giöôøng, luûng cuûng nhöõng chaäu men, chaäu nhoâm, phaàn thöôûng cuûa nhaø maùy saét traùng men, nôi vôï Daàn "coâng taùc". Haén nhìn taám aûnh ñoâi treân töôøng: Daàn vaø vôï Daàn coøn raát treû... aùnh ñeøn cuûa oâng thôï chuïp aûnh laøm maùi toùc hai ngöôøi coù nhöõng choã traéng ra, ñoâi moâi cuûa vôï Daàn moïng leân haïnh phuùc. Daàn trong aûnh laø moät thanh nieân buï baãm, coù ñoâi maét saùng, tin töôûng ôû baûn thaân, ôû cuoäc soáng.

 Daàn cöôøi:

 - aûnh chuïp sau khi cöôùi ñaáî Möôøi naêm roàò

 Haén caàm laáy caùi ñieáu, huùt thuoác. Daàn hoûi:

 - A Tuaán khoâng mang ñöôïc caùi ñieáu naøo veà aø? Haén laéc ñaàu

 Daàn vaãn goïi haén baèng "A". Laø kieåu goïi trong tuø. Goïi theo caùch goïi cuûa nhöõng ngöôøi tuø daân toäc. A coù nghóa laø anh. A Tuaán. A Phuû. A Theành. Theành Paùc... Haén chæ coù caùi löôïc. Caùi löôïc haén giaét trong buïng vaø ñöa cho vôï haén, khi coøn ôû traïi Q. N, trong laàn ñöôïc gaëp maët hai boán tieáng. Khi haén veà vaãn thaáy coøn, nhöng roài khoâng hieåu döùa naøo laáy troäm maát. Chaéc laø luõ treû döôùi nhaø.

 Haén khoâng söu taàm löôïc, söu taàm ñieáu nhö Daàn. Daàn say meâ vôùi nhöõng baùu vaät aáî Caùi ñieáu cuûa Daàn laø caùi ñieáu ñöôïc laøm ra vôùi moät taâm hoàn. Moät quyeát taâm ñaït tôùi söï hoaøn thieän. Thaân ñieáu laø moät gioùng duøng giaø ñaõ ñöôïc chuoát boùng tôùi möùc khoâng cheâ vaøo ñaâu ñöôïc. Khoâng moät veát xöôùc. Khoâng moät veát loài loõm. Tuy vaãn coù caû hai ñaàu maët phía treân, phía döôùi, nhöng ôû ñoù laø hai voøng nhoâm ñai laïi saùng boùng. Laïi khoâng phaûi voøng trôn. Noù coù hoa vaên. Moät daây hoa nhö hoa cuùc noåi ôû hai caùi ñai, kieåu "mình khoâ hoa öôùt". Vaø taám laù ñeà uùp vaøo choã caém noõ ñieáu khoâng phaûi baèng nhoâm ñaâu nheù. I -noác chính hieäu daáî Ngay hình caùi laù ñeà cuõng ñaõ ñieäuï Khoâng phaûi hình baàu duïc, hình thoi thoâng thöôøng. Ñoaïn giöõa coù nhöõng neáp uoán löôïn vì ñoù laø nhöõng khuùc uoán löôïn cuûa hai con roàng, hai con roàng caùch ñieäu, ñuoâi roàng quaãy leân phía treân, xoeø ra hai beân, vaø ôû phía döôùi caùi noõ moät quaõng caân ñoái, vöøa phaûi, ñaàu roàng chuïm laïi, vôùi nhöõng maét roàng ñoå nhöïa long lanh, nhöõng vaây roàng, nhöõng vuoát roàng, nhöõng maây, nhöõng raâu, nhöõng raêng... döõ doäi treân moät neàn i-noác saùng loaùng. Caùi noõ nöõaï Baèng nhoâm thoâò Nhöng khoâng troøn nhö bình thöôøng. Noù ñöôïc ñuùc maët goà maâm xoâi vaø coù hình nguõ giaùc.

 Vöøa troâng thaáy caùi ñieáu aáy trong tay Ba Ñen, Daàn ñaõ meâ tít. Daàn maân meâ ngaêm nghíaï Giaù boán "bieâu" hôi caêng. Chöa coù caùi ñieáu naøo quaù ba "bieâu". Nhöng ñeán khi thöû caùi noõ, Daàn khoâng suy nghó gì nöõaï Caùi noõ naøy coù theå thay ñoåi aâm ñieäuï Khi laø "chuoät ruùc boà thoùc". Khi laø "sôn ca ngang trôøi".

 Boán bieân. Daàn noåi tieáng vì caùi ñieáuï Vì daùm boû ra boán bieâu cho Minh Ba Ñen laáy caùi ñieáuï (Chaùc ngay hoâm gaàn teát khi haén sang toaùn laâm saûn, goïi giaø Ñoâ veà aên xoâi laïc vôùi Giang.)

 Daïo aáy vôï Daàn môùi leân taéc cho Daàn moät tuùt Tam Thanh. Daàn ñang raèm. Vaø nhöõng chuû nhaät. nhöõng ngaøy nghæ, ñeå queân ñi noãi nhôù vôï, nhôù con, Daàn ñem ñieáu ra suùc, ñaùnh röûa lau boùng töø oáng ñieáu baèng duøng, tôùi caùc boä phaän baèng kim loaïò Daàn laáy ngoùn tay caùi bòt noõ ñieáu vaø moùp maù hít: khoâng loït tí hôi naøoï Loã khoeùt ôû ñoát duøng raát kheùo, caém noõ raát khít. Tuy vaäy Daàn vaãn xoøe caùc ngoùn tay ra, laáy loøng baøn tay aán aán, day day vaøo noõ cho noù khít theâm. Daàn laïi xuøn nöôùc raï Roài Daàn ñaët cheách vaøo moät beân meùp, hít nhöõng hôi ngaén. Pô roùp. Pô roùp. Roùp. Roùp. Daàn xuøn nöôùc. Nöôùc traøo xuoáng laù ñeà uoán cong, oáp vaøo thaân ñieáuï Daàn laïi laáy gieû lauï Roài Daàn caàm caùi loâng gaø aán vaøo noõ. Daàn xoay xoay caùi loâng gaø, xoaén noù keùo noù ra, aán noù vaøoï..  Vaø Daàn xaùch caùi ñieáu saùng boùng, tieâu chuaån hoaù aáy ñi caùc toaùn, la caø, troø chuyeän. Daàn huùt baèng ñieáu cuûa Daàn. Ai muoán huùt Daàn cuõng choï Cuù keùo cuoái ctìng ôû caùi ñieáu aáy nghe thaät söôùng. Ñuùng laø "hoaï mi ngang trôøi". Gioøn tan. Trong lanh laûnh. Traïi cuõng coù töøng phong traøo, nhö ta baây giôø goïi laø côn soát. Côn soát ñieáuï Ai cuõng phaûi coù moät caùò Nhöõng cuoäc trieån laõ m töï phaùt veà ñieáuï Nhöõng hoäi chôï ñieáuï Ñuû caùc loaïò Roài ñeán côn soát löôïc. Löôïc cong. Löôïc hình chöõ nhaät. Löôïc i-noác. Löôïc ñuya -raï Löôïc nhoâm coù ñoå nhöïa v. v...

 Phaûi noùi ñoù laø nhöõng saûn phaåm tuyeät dieäu, keát quaû cuûa moät quaù trình phaân coâng lao ñoäng, töø khaâu khai thaùc vaät tö, tôùi khaâu thieát keá gia coâng. Cuoái cuøng laø khaâu löu thoâng phaân phoáò Nghóa laø chaùc.

 Chaïy vaät tö laø caùc toaùn töï giaùc, chuû yeáu laø caùc toaùn chaên nuoâi, laâm saûn. Nhoâm caùc loaïi: vuïn, thoûi, laù ñeàu ñöôïc. Ñuya ra daøy, moûng ñeàu ñöôïc. Nguyeân vaät lieäu ñöôïc bí maät ñöa vaøo cho toaùn quaûn cheá. Coù nhieàu phöông thöùc trao ñoåi nguyeân vaät lieäu: Ñaët haøng gia coâng. Mua ñöùt, baùn ñoaïn. Baùn nguyeân lieäu, mua thaønh phaåm. Trong khu haøng raøo vaây kín, ba toaùn quaûn cheá vôùi xöôûng may, xöôûng moäc, xöôûng reøn kia coù ñeán ba oâng aùo vaøng, ba oâng aùo xanh ñi laïi quan saùt. Nhöng moïi vieäc vaãn cöù dieãn raï Naáu laïi, ñoå laïi nhoâm. Caùn laïi nhoâm. Xeû ñuya-ra cho moûng. Cöa caét hình theo thieát keá. Caét raêng löôïc. Khoan noõ ñieáuï Ñaùnh boùng. Duõi hoaï Ñoå nhöïa trang trí.

 Coù khi laøm giaáu caùc oâng coâng an. Coù khi laøm ngay tröôùc ñoâi maét toø moø thích thuù theøm thuoàng cuûa caùc oâng aáî Neáu caùc oâng aáy cho pheùp laøm laø phaûi traû giaù ñaáî Hoaëc "laøm hoä caùi löôïc, ñöôïc khoâng?". Hoaëc "laøm laïi cho caùi laù ñeà nheù". (Khi caùc oâng aáy nhôø thì coù tieáng ñöôïc khoâng, tieáng nheù ôû cuoái caâuï Tieáng aáy laøm mình thaáy trôû laïi laø ngöôøi trong choác laùt). Coù oâng khoâng coù ñuya-ra nhöõng vaãn phaûi coù löôïc cho oâng aùî Theá laø maát caû chì laãn chaøò Coù oâng ñöa moät nguyeân lieäu laáy moät saûn phaåm (chæ maát chaøi thoâi, khoâng maát chì). Toát laém thì ñöa hai nguyeân lieäu laáy moät saûn phaåm (coi nhö ñöôïc traû coâng ñaøng hoaøng). Laém khi caû toaùn coøn ñöôïc nhôø vaøo moät saûn phaåm. Tyû nhö nhaän moät caùi löôïc vöøa yù vaø caûm thaáy haøi loøng, caùn boä cho toaùn taém laâu hôn moät tyù. ôû ñaây caùc oâng coâng an cuõng phaûi theo cheá ñoä ñoåi chaùc nguyeân thuyû. Vaø hoaù ra caùc oâng aáy cuõng gioáng boïn haén. Cuõng laây nhieãm boïn haén. Cuõng caûm thaáy mình ñang ôû moät nôi choán mòt muø. Cuõng nhôù gia ñình. Cuõng muoán coù moät moùn quaø göûi veà cho ngöôøi phöông xaï Tuy nhieân boïn haén ñaõ toång keát: Caùn boä aùo xanh bao giôø cuõng thoâng caûm vôùi boïn haén hôn caùn boä aùo vaøng, tuy khoâng noùi ra mieäng. Nhöng ñaâu cöù phaûi noùi thaønh lôøò Chæ nhìn kieåu ngoài oâm suùng daøi döôùi goác caây cuûa oâng aùo xanh suoát thôøi gian boïn haén lao ñoäng, caùch phaåy tay cuûa caùc oâng. aáy khi boïn haén khuùm nuùm leã pheùp ñeán baùo caùo ñi æa vaø caëp maét vôøi vôïi cuûa caùn boä aùo xanh laø boïn haén hieåu caùc oâng aáy chaúng thuù vò gì soáng ôû caùi loøng chaûo naøî Coù oâng coøn noùi haún vôùi phaïm nhaân:.

 - Toâi coù khaùc caùc anh laø maáy ñaâu
ï 
 Bôûi theá neân caùc oâng aùo xanh raát thích laøm löôïc, khoâng nhôø laøm ñieáu, laøm loàng chim nhö caùc oâng aùo vaøng. Laøm löôïc göûi veà cho ngöôøi mình thöông nhôù laø vaán ñeà tình caûm. Laøm loàng chim, laøm ñieáu ñaõ thuoäc phaïm truø höôûng thuï roàò

 Trong khu tuø quaûn cheá lao ñoäng coù ñuû duïng cuï. Cöaï Giuõaï Loø.  Beã. Khuoân ñuùc. Khoan. Vaø nhöõng caùi duõi chuyeân duøng. Ñoù laø duïng cuï ñeå khaéc vaøo nhoâm, vaøo ñuya-ra, to hôn que dieâm, daøi hai möôi phaân, moät ñaàu beït vaø saéc, laøm baèng theùp cöùng. Caàm caùi duõi aáy ngheä nhaân tyø aán xuoáng, chuyeån troïng taâm sang traùi, roài sang beân phaûi duõò Maët mieáng kim loaïi ñaõ ñöôïc ñaùnh boùng bò boùc leân thaønh nhöõng ñöôøng gôøn gôïn vaø nhöõng hình veõ noåi leân. Neáu laø ñuya-ra thì phaûi laáy heát söùc doàn xuông duõò Ñuya-ra cöùng nhö theùp. Nhöng duø nhoâm, ñuya-ra hay i-noác, caùi duõi theå hieän ñöôïc taát caû. Töø moät maët hoà vôùi con thieân nga ñang bôò Moät caây truùc quaân töû. Hay moät caùnh coø coâ ñôn laëng leõ bay veà phía maët trôøi laën.

 Noäi quy traïi taïm giam hay traïi caûi taïo naøo cuõng coù caâu: "Caám mua baùn ñoåi chaùc!" nhöng khoâng ôû ñaâu thöïc hieän ñöôïc ñieàu ñoù. Vì noù traùi töï nhieân. Duø ôû traïi tuø, nhöng traùi töï nhieân cuõng vaân khoâng thöïc hieän ñöôïc. Trong côn soát löôïc, côn soát ñieáu, traïi nhö moät xaõ hoäi ñaëc bieät coù phaân coâng. Anh em quaûn cheá, caùnh ñoùi nhaát, nay laø löïc löôïng saûn xuaát quyeát ñònh, cuõng caûi thieän ñöôïc vò trí veà caû chính trò laãn kinh teá. Ñöôïc coi troïng, ñöôïc saên ñoùn, ñöôïc noï Coù söõaï Coù thuoác. Coù cheø. Coù caû rau
ï 
 Giang vaøo loaïi ngheä nhaân ñieâu luyeän. Giang laøm cho haén caùi löôïc, do moät anh tuø aùn hai naêm, veõ maãuï Anh naøy cuõng ôû toaùn quaûn cheá, chuyeân veõ caùc loaïi ñieáu, löôïc, loàng chim, hoäp thuoác laù, laø ngöôøi veõ maãu ñeïp nhaát trong nhöõng ngöôøi veõ maãu cuûa caùc "tôø-rôùt" coâng ngheä.

 Haén quyù anh ta vì anh ta veõ cho haén moät caùi maãu tuyeät vôøò Naém löôïc laø moät con sö töû phöïc tröôùc moät quyeån saùch ñeå môû, moät caây neán ñang chaùy, saùp chaûy thaønh moät ñöôøng vieàn goà gheà cuoái choã tay caàm. Löôïc thaúng, taïo daùng khoeû. Phaûi hieåu haén laém môùi veõ ñöôïc maãu aáî

 Giang ñaõ chaùc ñöôïc moät mieáng ñuya-ra to baèng hai caùi quaït. Cuûa Cöông beân toaùn laâm saûn, ngöôøi só quan Ñaø Laït coù hai maù hoùp gioáng soï ñaàu laâu treân baûng "Nguy hieåm cheát ngöôøi". Cöông ñaõ boàng veà buoàng laâm saûn. Cuoäc maëc caû dieãn ra ñôn giaûn. Cöông baûo Giang: "Tuyø maøy, giaû anh bao nhieâu thì giaû. Ai chöù maøy, anh khoâng nghó ngôïi gì". Cöông voán laø ngöôøi thoaûi maùi, phoùng khoaùng, laïi coù caûm tình vôùi hoäi cuûa haén vaø Giang. Giang chæ hoûi: "Anh thích gì? Ken   hay cheø?". "Ken. Thích ken. Theøm laém roài!". Giang ñöa Cöông ba bao Tam Thanh, moät bao Nhò Thanh. Traû nhö vaäy laø phaãi chaêng. Khoâng reû, khoâng ñaét. Daïo aáy Giang nhieàu thuoác. Thuoác chaùc ñöôïc, khoâng nghieän, nhöng cuõng phì pheøoï Coù ken laø coù taát caû. Neáu cheø laø dollar thì ken laø sterling hay mark. Giang ñaõ ñöa ñöôïc maûnh ñuya-ra töø buoàng laâm saûn veà buoàng toaùn moäc. Giang baûo haén: "Em ñaùnh gaäp noù ñeå quaán ñöôïc vaøo ngöôøò Maûnh ñuya-ra daøy laém. Hình nhö laø moät mieáng caùnh maùy baî Mai em boàng ra choã laøm. Luùc uoán nhieàu thaèng bieát quaù. Em chæ sôï coù thaèng baåm, bò thu maát thì "ñieáng".

 Boàng vaøoï Boàng raï Thaät ñeán khoå. Roài cöaï Maûnh ñuya-ra quaù daøî Phaûi boùc vaùt ñò Choã boùc aáy cuõng laøm ñöôïc moät caùi löôïc nöõaï Toùm laïi toaøn nhöõng vieäc caàn ñeán söï kieân nhaãn cuûa nhöõng ngöôøi tuø khoå saò Thaät may, chính hoï laø nhöõng ngöôøi nhö theá. "Maûnh maùy bay aáy quaù raén. Gia coâng cöïc khoù". "Em caét xong roàò Giuõa cöù lyø raï Trôøi, choã maáy gioït saùp laøm môùi cheát ngöôøi chöù. Mai em ñaùnh boùng, roài cöa raêng". "Em ñaùnh boùng roàò Heát hai tôø giaáy nhaùp. Töôûng ñaùnh boùng nhanh, hoaù ra laâu quaù. Chöa cöa ñöôïc. Cöa xong coøn phaûi ñaùnh laïò Boùng laém. Soi göông ñöôïc. Ñeïp laém. Ñuya-ra saùng choùi maét". "Em cöa roàò Ñuya-ra vöøa raén vöøa gioøn. Phaûi caån thaän töøng tyù moät. Gaõy moät raêng laø thoâi ñaáî Thay maáy löôõi cöaï Em chaùc moät nöûa mieáng to cho thaèng. Laäp ba-tai roàò Con aáy thích laém. Coi nhö chæ maát moät bieâu maø ñöôïc nöûa maûnh". "Em chöa thaáy caùi löôïc naøo nhö theá. Ñaùnh boùng laïi roàò Coâng nhaän haén Ninh haén aáy veõ cho anh caùi maãu moâ-ñen thaät ñaáî Em ñaõ ñònh moâ-ñi-pheâ khaéc moät daây hoa chìm doïc soáng löôïc, nhöng laïi thoâò Ñeå trôn ñeïp hôn".  Suoát moät tuaàn, cöù chieàu chieàu ñi laøm veà traïi hai anh em gaïp nhau tröôùc luùc khoaù buoàng, Giang laïi thoâng baùo cho haén dieãn bieán cuûa quaù trình laøm löôïc, maø chaúng thaáy löôïc ñaâu
ï 
 Cho ñeán moät hoâm Giang baûo:

 - Coøn ñoå nhöïa nöõa laø xong. Em phaûi kieám baèng ñöôïc caùi nhöïa maøu ñoû töôi naøy ñoå vaøo maét con sö töû. Anh xem maøu naøo ñeïp?.

 Giang chìa ra moät maåu caùn baøn chaûi ñaùnh raêng vaø moät caùi cuùc aùo nhöïa beù xíu chaéc laø ôû moät caùi aùo hoa treû con naøo, nhö aùo con Thöông, con Nguyeät nhaø haén. Cuõng maøu ñoû tuy saéc ñoä coù cheânh nhau moät tyù. Hoâm Giang heïn seõ mang löôïc veà, gaëp Giang sau buoåi laøm chieàu, moãi ngöôøi moät haøng tröôùc coång traïi, tröôùc maët oâng Quaân, haén nhìn Giang doø hoûi, nhöng Giang nhö khoâng nom thaáy haén. Hay coù truïc traëc gì. Cho ñeán khi vaøo traïi, laáy nöôùc xong, Giang môùi sang, baùm saøn nhaûy leân choã haén:

 - Pít-xô-moâ!

 Ñoù laø lôøi chaøo cuûa Giang trong nhöõng luùc phaán khôûò Keå caû chaøo gaëp gôõ, chaøo töø bieät. Noù coøn laø lôøi daën bí maät nöõaï Thöïc ra pixmoâ theo tieáng Nga coù nghóa laø böùc thö, nhöng Giang duøng vôùi nghóa nhö vaäy Giang naèm saáp xuoáng caïnh haén, quay ñaàu ra cöûa soå. Choã aáy nhìn ra bôø raøo cao, khoâng ai ñi laïò Chæ saùng saùng coù con chim baùo bình minh keâu leân nhö tieáng lôïn bò choïc tieát vuùt qua phía ngoaøi haøng raøo thoâò Giang ruùt töø buïng ra caùi löôïc. Haén hoa maét tröôùc mieáng kim loaïi ñaõ ñöôïc gia coâng saùng loaù aáî Vaø voà laáî Daøî Naëng. Nhö moät thöù haøng myõ ngheä ñeïp nhaát. Khoâng ai coù theå cheâ noù moät ñieàu gì. Ñaït tôùi trình ñoä tuyeät myõ. Coøn hôn caû haøng myõ ngheä. Ñoù laø moät taùc phaåm ngheä thuaät. Caùi baûn veõ treân giaáy khoâng theå so saùnh ñöôïc vôùi taùc phaåm cuûa Giang. Noù soáng. Noù coù hoàn. Coù chieàu saâuï Coù aùnh löûa cuûa ngoïn neán. Coù boùng toái maø con maét ñoû ñoäc nhaát cuûa con sö töû döõ doäi vaø buoàn raàu nhìn vaøo ñaêm ñaêm baát ñoäng. Phaàn soáng löôïc daøy treân möùc bình thöôøng, khoâng uoán cong maø thaúng nhö moät ñöôøng keû. Boùng. Boùng löø. Boùng ñeán möùc khoâng tin ñöôïc. Caøng veà phía ñaàu raêng caøng moûng ñò Nhöõng chieác raêng ñeàu taêm taép. Haén gaïi thöû raêng löôïc. Keâu nhö chuoâng ngaân ngaï Giaø Ñoâ cuõng phaûi traàm troà, xuyùt xoaï Giang baûo:

 - Phaûi laøm giaáuï Sôï maáy oâng quaûn giaùo thaáy, xin. Khoâng cho, hoï tòch thuï Laøm gì ñöôïc hoï. Anh chaûi thöû xem raêng coù nhoïn quaù khoâng. Coù ñau khoâng? Khoâng hôû? Laøm löôïc khoù nhaát laø caùi aáî aên da ñaàu, nhöng laïi khoâng ñauï

 Baùu vaät aáy haén khoâng duøng. Haén cho vaøo ñaùy hoøm. Sôï quaûn giaùo bieát, caùc oâng aáy tòch thuï Sôï maát caép. Sôï khoâng göûi ra ñöôïc cho Ngoïc. Caùi löôïc, caùi ñieáu, quaû laø ñeïp, döôøng nhö laø taát caû cuoäc soáng cuûa nhöõng ngöôøi tuø, ñöôïc laøm ra baèng loøng kieân nhaãn, yù chí, tình caûm vaø ñoâi tay cuûa nhöõng ngheä nhaân ra ñeán ngoaøi ñôøi coù theå trôû thaønh laïc loõng, hoaïc ít ra noù khoâng hieåu ñöôïc ñuùng möùc. ít ngöôøi hieåu ñöôïc nhöõng gì ngöôøi tuø göûi gaém vaøo trong ñoù. Nhö caùi ñieáu cuûa Daàn. Nhö caùi löôïc cuûa haén.  Khi veà nhaø, nhìn thaáy caùi löôïc aáy, haén nhö gaëp laïi ngöôøi baïn cuõ. Ngoïc, con Thöông vaãn duøng. Chaûi xong ñeå treân noùc tuû, caùi tuû nöûa tuû nöûa quan taøò Theá maø boãng nhieân khoâng caùnh maø baî Coù theå nhöõng laàn meï con xuoáng nhaø goäi ñaàu, nhaø döôùi hoï bieát. Haén nghó ñeán luõ con gaùi oâng Böôïng. Chuyeân aên caép guoác, deùp..

 Maát caùi löôïc, haén tieác ngaån ngôï Cho ñeán hoâm Giang veà, Giang  hoûi haén:

 - Caùi löôïc coøn khoâng anh?

 Giang cuõng buoàn khi bieát caùi löôïc Giang laøm ñeå haén göûi veà cho Ngoïc ñaõ maát.

 Giang veà, ñeán thaêm haén khoâng chæ moät mình. Giang ñi vôùi baø Pheâ Ñoâ Thôùt. Haén ñang luùi huùi daùn tuùi, thì Giang hieän ra ôû cöûa, keâu to:

 - Pít-xô-moâ!

 Haén vöùt moû haøn, chaïy raï Hai anh em oâm chaàm laáy nhauï Moät coâ gaùi treû ñöùng neùp ngoaøi cöûa, lí nhí "Em chaøo anh". Giang baûo: "Baø Pheâ Ñoâ Thôùt ñaáy". Roài Giang cöôøi sung söôùng, duïi duïi ñaàu vaøo vai haén.

 Khoâng. Luùc naøy haén khoâng quan taâm ñeán baø Pheâ Ñoâ Thôùt. Haén khoâng quan taâm ñeán moät aò Haén chæ bieát moät ngöôøi baïn thaân thieát quyù meán cuûa haén vöøa thoaùt khoûi tuø nguïc. Vöøa trôû veà vôùi cuoäc soáng con ngöôøò Moät ngöôøi baïn nhoû, nhöng ñau khoå lôùn lao, saùnh ngang vôùi nhöõng ngöôøi ñau khoå nhaát treân cuoäc ñôøi naøî Moät ngöôøi baïn sinh ra ñeå ñau khoå. Ñeå ñi tuø. Ñi tuø töø beù. Moät ngöôøi sa ngaõ ñaùng thöông xoùt, khieán moãi ngöôøi phaûi töï hoûi mình ñaõ laøm gì cho nhöõng ngöôøi nhö vaäy vôïi bôùt khoå ñauï Mình coù traùch nhieäm gì vôùi söï ñau khoå aáî Moät ngöôøi baïn maø nhaân caùch soáng trong tuø thaät ñaùng kính troïng. Ñaõ cuøng nhau chia seû ñeán gioït taän khoå cuoái cuøng. Vaø ñaõ cuøng nhau thoaùt naïn.

 - Veà bao giôø?

 - Em veà hoâm quaï Cöù töôûng anh chöa ñöôïc veà.

 - Anh veà maáy thaùng roài!

 - Boïn boïp ôû Q. N, caû soá chaün, soá leû ñaõ ai ñöôïc veà ñaâuï Em töôûng ñeán ñaây gaëp chò. Hoaù ra gaëp anh.

 Giang cöôøi sung söôùng.

 Ñeán luùc aáy haén môùi ñeå yù ñeán baø Pheâ Ñoâ Thôùt. Haén khoâng ngôø baø Pheâ Ñoâ Thôùt ñeïp theá. Nhö trong môï Cao vöøa phaûò Nôû nang. Da traéng mòn. Trong tuø Giang ñaõ ñöa cho haén xem aûnh coâ gaùi naøî Caùi hình caét ra töø taám aûnh chuïp chung naøo ñoù. Beù xíuï Chæ thaáy moät khuoân maët ñaày ñaën ñang cöôøi giöõa moät laøn toùc xoaõ.  Len - teân thaät cuûa coâ gaùi - chuyeän vôùi haén nhö vôùi moät ngöôøi trong nhaø. (Haún laø Giang ñaõ noùi veà haén vôùi Len). Haén hôi aùi ngaïi cho Len. Vì khuoân maët coâ phuùc haäu, ñaày ñaën vaø xinh ñeïp. Ñoù laø khuoân maët cuûa nhöõng ngöôøi xöùng ñaùng ñöôïc höôûng haïnh phuùc, yeân oån. Maø Giang thì soùng gioù. Giang hoà. Döõ doäò Vaø cho ñeán baây giôø vaãn hoaøn toaøn laø con soá aâm. Roài haén laïi mong Len, chính Len, chính nhôø coù len maø soá phaän Giang seõ ñöôïc ñoåi khaùc. Trong tuø haén ñaõ nghe bao chuyeän Giang keå. Giang khoâng giaáu haén nhöõng chuyeän chôi bôøò Giang soáng raát buïò Coù bieát ñieàu gì Giang chöa traûi quaï aên caép. aên troäm. Ñaùnh nhauï Côû baïc. Trai gaùò Coù laàn Giang gheù saùt tai haén, thì thaàm, maët ñoû leân vì xaáu hoå:

 Thaèng Thoâng chaùy aáy maø. Anh coù bieát khoâng, meï noù baùn cheø chaò Em ñaõ nguû vôùi meï noù. Hoâm em, ñeán nhaø, noù ñi vaéng. Theá laø meï noù cöù keùo em leân giöôûng.

 Thoâng chaùy cuøng moät bang vôùi Giang. Ñaùnh côø raát gioûò Khi saép heát aùn sinh oám. oám thaät vì loï Côm tuø quyù theá maø noù khoâng aên ñöôïc. Moàm mieäng ñaéng ngaét. Maát caû nguû nöõaï Caøng gaàn ñeán ngaøy maõn aùn caøng loï Roäc ñò Quò haún. Ñi khaùm, oâng Chaén cho noù nghæ thaät, khoâng phaûi "aám voà "(oám vôø). Noù sôï khoâng ñöôïc veà. Noù thaáy nhieàu baïn noù bò baét, taäp trung caûi taïo leân ñaâî Noù sôï bò gí theâm caùi boïp nöõa thì taøn ñôøò Caùi thaèng naøy raát buoàn cöôøò Moät hoâm quaûn giaùo vaøo buoàng goïi:

 - Leâ Ñình Thoâng. Ra gaëp maët.

 Quaù phaán khôûi, sung söôùng, Thoâng chaùy ñang naèm, baät daäy keâu leân:

 - Boá chôø con maõi!

 Quaûn giaùo giaän tím maët, quaùt:

 - Anh boá con vôùi ai theá? Anh kia
û
 Caû buoàng cöôøi roä. Thoâng sôï haõi:

 - Daï, thöa oâng, khoâng, toâi quen mieäng aï. Xin oâng tha loãi cho aï. Toâi ñoäi ôn oâng laém aï.

 - Meï anh leân tieáp teá cho anh. Toâi vaøo baùo cho anh, anh boá con vôùi aæ

 OÂng giaän döõ ñi raï Vaø taát nhieân Thoâng bò caét gaëp maët, caét tieáp teá. Nhöng Thoâng khoâng chòu thua
ï 
 Ngay laäp töùc Thoâng phaùc moät keá hoaïch: Nhaén baø meï cheø chai göûi ñoà tieáp teá cho nhöõng ngöôøi nhaø baïn tuø nhaän hoä moãi ngöôøi moät ít. Keát quaû Thoâng chaùy coù ñuû quaû taéc tuy khoâng ñöôïc gaëp maët. Baïn beø cuûa Giang laø nhö vaäî Phöông ngoân Phaùp coù caâu "Haõy cho toâi bieát baïn cuûa anh, toâi seõ noùi anh laø ngöôøi theá naøo". Bôûi theá haén lo cho Len vaø lo cho Giang.