Böõa aên khoâng aên cuõng no, nhìn nhau nhieàu maø aên ít: böõa aên chæcoù caù khoâ naáu rau dieáp aáy, haén vaø Ngoïc chöa theå noùi chuyeän gì vôùi nhau ñöôïc. Bieát bao chuyeän muoán noùi. Baét ñaàu töø ñaâu? Vaû laïi töø nay laø soáng beân nhau, coøn nhieàu thôøi gian. Khoâng gioáng nhö möôøi laêm phuùt gaëp maët trong traïi, tröôùc söï hieän dieän cuûa oâng quaûn giaùo. Haén chæ keå haønh trình cuûa haén töø traïi veà nhaø.  Haén keå chuyeän haén ôû Haø Noäi hai ngaøy vöøa qua, haén keå chuyeän buoåi saùng haén ñöôïc oâng Quaân goïi ôû laïi. Haén laáy ra boïc cheø haén mua, caùi ca nhoâm coù caû naép cuûa Lyû Xìn Caém, boä quaàn aùo naâu vaø tuùt thuoác laù cuûa anh chò Dieäu. Haén chaúng coù quaø gì cho luõ treû. 

 Ngoïc ñôõ taát caû töø tay haén. Tôùi boä quaàn aùo xaùm, Ngoïc giuõ noù ra, laät phía tröôùc, phía sau nhìn ngaém, töø haøng chöõ soá vieát baèng sôn cöùng laïi, choã baïc sau löng aùo, caùi coå aùo gheùt baån tôùi choã moác laâm thaâm ñen ôû ngöïc aùo vaø hai oáng quaàn. Naøng aáp boä quaàn aùo tuø cuûa choàng leân maët, roài caát vaøo tuû.

 Vöøa luùc aáy Bình ñeán. Bình chaïy leân thang gaùc, nhaûy hai baäc moät. Chæ nghe tieáng chaïy raàm raàm, haén cuõng bieát ngay laø Bình. Chaúng ai coù theå ñeán vôùi haén nhö theá. Bình aøo vaøo nhaø vaø ñöùng söõng nhìn haén:

 - Töø coõi cheát anh trôû veà choùi loïi . Xem naøo. Beùo. Ñen.  Ngoïc ngôø ngôï:

 - Anh aáy hôi söng söng. Em ñang lo. Bình nhìn laïi baïn, caûm thaáy Ngoïc noùi ñuùng. Bình vaø haén oâm laáy nhau. Haén voã voã vaøo löng Bình nhö muoán noùi: Tao ñaõ veà. Tao vaãn coù moät thaèng baïn thaân thieát laø maøy. Tao vaãn nhö xöa. Haén laïi ñöôïc trong voøng tay beø baïn.

 Beù Döông ñöùng leân, chaïy ñeán, keùo aùo Bình: 

 - Boá Tuaán ñaáy

 Bình xoác thaèng beù leän. Anh nghieán ngaáu thaèng beù:  - Boá Tuaán ñaáy höû? Boá Tuaán veà vôùi Döông, vôùi meï Ngoïc ñaây höû?

 Beù Döông nuõng nòu:

 - Chuù Bình laøm ngöïa cô

 Ngoïc maéng yeâu con:

 - Döông, ñöøng nuõng chuù. Thöông, beá em, con, ñeå chuù noùi chuyeän,

 Caùi Thöông beâ maâm baùt vaøo beáp, roài trôû ra ñoùn em. Nhöng Bình ñaõ phuû phuïc xuoáng saøn. Beù Döông ñaõ côõi treân löng chuù. Bình boø chaàm chaäm, roài anh choàm nhöõng böôùc daøi, loàng leân nhö ngöïa phi. Thaèng Döông vöøa sôï, vöøa thích. Noù tuùm chaët toùc Bình, cöôøi khanh khaùch. Ñaõ laâu laém noù môùi vui nhö vaäy. Môùi thaáy caû nhaø vui nhö vaäy. Noù vöøa cöôøi vöøa nhìn boá. Noù vaãn chöa quen coù boá. Nhöng noù tin ñaây ñuùng laø boá noù.

 Nhìn hai chuù chaùu noâ ñuøa, haén hieåu raèng trong nhöõng ngaøy haén ñi vaéng, nhöõng ngaøy haén ôû Hintôn theo caùch noùi cuûa nhöõng ngöôøi tuø, Bình vaãn sang nhaø haén, ñoäng vieân vôï haén, noâ ñuøa vôùi caùc con haén.

 Ñeán baây giôø haén môùi bieát caùi tuû ñöùng môùi ñoùng laø kyø coâng cuûa Bình. Bình chæ vaøo caùi tuû:

 - Taùc phaåm ñaàu tay ñaáy.

 Caùi hoøm xe Java 05, tuû saùch cuûa haén, ñi-vaêng cuûa haén, quan taøi ba taám daøi hai taám ngaén thieáu maát vaùn thieân cuûa haén ñaõ bieán thaønh caùi tuû ñöùng sôn xanh. Bình ñaõ thu noù laïi thaønh boán taám daøi, hai taám ngaén, coù chaân, coù caùnh, môû ra môû vaøo ñöôïc nhôø coù baûn leà phía ngoaøi baøo nhaãn caån thaän. Tuû nom heät chieác quan taøi döïng ñöùng. Bình baûo:

  - Heát boán ki-loâ-gam ñinh taát caû. Ñeå ñaûm baûo moäng meïo chaéc  chaén. Ñoùng hình quan taøi nhaèm muïc ñích löôõng duïng vì ñang B52. Raát coù theå duøng vaøo vieäc khaùc.

 Haén pha traø. Caùi aám pha traø cuûa haén vaãn laø caùi aám aáy, coù chöõ "Thöông binh" vaét töø voøi sang quai aám, nhöng sao haén vaãn thaáy ngôø ngôï. Laï laãm. Con Thöông giô tay beá em, nhöng beù Döông khoâng chòu, beù toùt leân loøng boá.

 Ngoïc leân cô quan baùo caùo xin pheùp nghæ vaø ñi chôï. Coøn laïi haén vaø Bình. Laïi ngoài treân caùi gheá döïa naøy, beân caùi baøn naøy.

 Moät thôøi xa laém roài hai ngöôøi cuõng ngoài nhö vaäy. Haén uoáng traø vaø ngaïc nhieân. Phaûi maõi veà sau haén môùi quen caùch uoáng traø tröôùc kia cuûa haén, caùch uoáng traø cuûa ngoaøi ñôøi. Ñoù laø söï cheânh leäch veà nhieät ñoä. Thöù cheø boïn haén uoáng noùng boûng moàm. Cho cheø vaøo caùi ca moûng cuûa giaø Ñoâ, ñun leân soâi ñeàu roài roùt, uoáng. Uoáng xong doàn baõ töø hoâm tröôùc tôùi hoâm sau ñem ninh laïi. Caùi ca ñaày baõ cheø, soâi lim rim. Haén thaáy kieåu uoáng cheø ôû nhaø phí quaù. Moùn baõ ñoå ñi aáy, laøm nhö boïn haén, cho ninh laïi vaãn coøn ñöôïc nöôùc, uoáng vaãn ngon. Haén caát boïc cheø vaø laáy tuùt thuoác laù Tam Ñaûo ra.

 Haén chöa bao giôø daùm huùt caû tuùt thuoác laù Tam Ñaûo moät caùch voâ lo nghó nhö vaäy. Bôûi vì ñaáy laø gaàn nöûa thaùng löông cuûa loaïi caùn boä nhö haén, tuy giaù maäu dòch chæ boán ñoàng. Anh chò Dieäu quaû thaät quan taâm ñeán haén. Bình keå laïi nhöõng ñieàu Bình ñaõ vieát trong thö göûi leùn vaøo cho haén. Raát ñôn giaûn. Thö vieát baèng giaáy pô-luya, vieát caû hai maët baèng thöù chöõ li ti ñeå chöùa ñöôïc moät löôïng thoâng tin nhieàu nhaát, roài gaáp, cuoän laïi cho thaät nhoû. Trong khi haén nhaän ñoà tieáp teá thì ñöa vaøo tay haén cuøng vôùi goùi vöøng, goùi baùnh... 

 Ñaõ naèm trong quaân soá cuïc lao caûi, ngöôøi ta khoâng ngaët ngheøo laém trong chuyeän thö töø nhö khi coøn giam cöùu. Tuy nhieân cuõng phaûi heát söùc caån thaän. Bò loä laø kyû luaät. Khoâng ñöôïc nhaän moät thöù gì. 

 Bình oân laïi buoåi chieàu hoâm tröôùc khi haén bò baét.

 Bình sang nhaø haén daïy haén lau xe ñaïp. Lau daàu caùi xe thieáu nhi Lieân Xoâ anh Chaân mua hoä haén theo giaù cung caáp. Caû hai ñeàu thöïc hieän ñuùng quy trình moät oâng thôï söûa xe ñaïp: Ngaäm moät ñieáu thuoác laù ñaõ taét leäch ôû moät beân meùp vaø noùi veà caùi xe ñaïp cuûa moät nhaø nhieáp aûnh baïn hoï. Xe toøng toïc "Taát caû moïi boä phaän ñeàu keâu, tröø coù caùi chuoâng" nhöng laïi keû treân khung caû moät caùi maùc daøi nhö moät doøng khaåu hieäu: Alfa de luxe Tubes Peugeot. Theá laø caùi xe cuûa nhaø nhieáp aûnh, thöù haøng thuû coâng chính hieäu cuûa maáy oâng thôï goø aáy luoân ñöôïc nhaéc ñeán vôùi ñaày ñuû phaåm traät daøi doøng nhö teân moät nhaø quyù toäc Taây Ban Nha:

 - Cho mình möôïn caùi Alfa de luxe Tubes Peugeot mình ñi ñaèng naøy.

 - Caùi Alfa de luxe Tubes Peugoet tuoät xích roài!

 Lau xong xe ñaïp, hai ngöôøi quaáy boät myø aên. Ñoän tôùi naêm möôi phaàn traêm boät mì. Ñöa gia coâng boät myø thì hao, laïi maát nhieàu tieàn. Ñaønh phaûi aên vaäy thoâi. Coù môõ thì raùn, nhöng môõ ñaâu laém theá. Ñaønh cho nöôùc quaáy naáu chaùo. Vôï con Bình cuõng ñi sô taùn. Hai ngöôøi tieän ñaâu aên ñaáy. Caû hai ñaët cho moùn aên khoù nuoát naøy moät caùi teân khaù hay: chaùo Kasa. ñoù laø thöù chaùo boïn haén ñoïc trong caùc tieåu thuyeát Nga.

 - Trong tuø tao ñoïc thö maøy vieát veà nhöõng ñieàu aáy, maøy coù bieát tao caûm thaáy theá naøo khoâng? Tao caûm thaáy tao ñaõ bò maøy xuùc phaïm.

 Bình troøn maét khoâng hieåu.

 - Tao nghó maøy vaãn coøn haøi höôùc ñöôïc nghóa laø maøy khoâng hieåu tao. Maøy khoâng bieát tao soáng trong hoaøn caûnh khuûng khieáp nhö theá naøo.

 Ngöøng moät laùt, haén tieáp:

 - Baây giôø tao sung söôùng vì thaáy mình vaãn coøn haøi höôùc ñöôïc.

 - Trong aáy tao khoâng hieåu. Nhöng ôû ngoaøi ñôøi, maøy phaûi haøi höôùc. Haøi höôùc môùi soáng noåi. Maø maøy cuõng ñöøng daïi gì ñaùnh maát caùi khaû naêng quyù baùu aáy cuûa maøy.

 Haén hoùm hænh:

 - Chaùo Kasa, xe Alfa de luxe Tubes Peugeot. Coøn caây döông xæ nöõa.

 Ñoù cuõng laø moät loaïi caây boïn haén gaëp quaù nhieàu trong caùc truyeän nöôùc ngoaøi. Haén ñaõ chæ vaøo caây phöôïng treân ñöôøng hoûi Bình: Caây gì ñaây? Bình ñaùp ñaày töï tin veà kieán thöùc uyeân baùc cuûa mình: Caây döông xæ.

 Bình cöôøi aàm leân nhö baét quaû tang haén ñang nghòch ngôïm:  - Tao vaãn noùi maøy laø thaèng coù trí nhôù toát maø. Thoâi, ñeå yeân tao noùi. Maøy coù hình dung saùng hoâm sau, tao ñeán cô quan nhö theá naøo khoâng, toång bieân taäp hoïp cô quan thoâng baùo: "Teân Tuaán ñaõ bò baét". Tao ruïng rôøi chaân tay. Taát caû chuùng noù ñeàu nhìn tao.

 - Luùc aáy khoaûng maáy giôø?

 - Taùm giôø.

 Luùc aáy haén môùi nghe tuyeân boá bò baét thoâi, chöù chöa bò baét. Luùc aáy ñang khaùm nhaø. Vôùi taát caû söï thaønh thaïo. caån thaän, tæ mæ, lòch söï vaø teá nhò nöõa. Phaûi ñeán hôn möôøi giôø saùng haén môùi vaøo xaø lim 76. Haén bò nhoát khoaûng moät tieáng ñoàng hoà thì coù tieáng môû khoùa cöûa: Ra nhaän suaát côm. Haén nhìn suaát côm tuø ñaàu tieân trong ñôøi ñaõ ñaët döôùi ñaát töø bao giôø. Moät baùt chaäu men côm ngoâ, moät baùt chaäu men canh rau caûi cuû vaø moät boâ nöôùc uoáng aâm aám. Caùi boâ han gæ, nöôùc traéng maø troâng nhö nöôùc voái. Haén daàn quen vôùi thöù côm ñeå döôùi ñaát aáy, thöù nöôùc ñöïng trong boâ saét han aáy. Haén vöøa uoáng vöøa soi göông. Caùi boâ han laøm nöôùc coù maøu saãm, soi göông raát toát. Raâu toùc haén côïp ra. Haén troâng thaáy boùng mình maø kinh. Nhaát laø raâu. Raâu caèm, raâu meùp. Uoáng nöôùc, nöôùc ñoïng caû treân raâu töøng gioït. Heät nhö caûnh nhöõng ngöôøi tuø raâu ria böng gaùo nöôùc to töôùng leân mieäng uoáng trong phim haén ñaõ xem.

 Maøy bò baét ñöôïc nöûa thaùng, hoï baét ñaàu goïi tao. Bình tieáp tuïc keå. Baây giôø haén môùi bieát ngöôøi ta ñaõ tìm taøi lieäu veà haén gheâ gôm nhö theá. Bình bò goïi hoûi lieân tieáp (ngöôøi ta thöøa bieát Bình laø baïn thaân cuûa haøn). Cuõng vôùi nhöõng noäi dung aáy: Saùng taùc cuûa haén. phaùt ngoân cuûa haén. Quan heä beø baïn cuûa haén. Thaùi ñoä ñoái vôùi caùc ñoàng chí ñaûng vieân trong cô quan cuûa haén. Hoï taäp trung khai thaùc hai baøi vieát cuûa haén: "Nhöõng tieáng ñoäng bò nhoát" vaø "Con deá trong caên buoàng oâng thuyeàn tröôûng".  Trong tuø hoï cuõng ñaõ hoûi haén veà hai saùng taùc naøy. Haén thaát voïng nghó: Thaät laø bôùi loâng tìm veát. Haén ñaõ leã pheùp vaø chaùn ngaùn noùi vôùi oâng Lan nhö noùi vôùi nhöõng ngöôøi coá tình khoâng chòu hieåu:

 - Thöa oâng. Toâi baây giôø caùi toùc caùi toäi.

 "Nhöõng tieáng ñoäng bò nhoát" laø baøi phoùng söï in trong taïp chí vaên ngheä cuûa thaønh phoá. Haén vieát veà nhöõng ngöôøi thôï cô khí laøm  phuy xaêng, phaûi chui vaøo trong phuy haøn giöõa khoùi haøn bò nhoát vaø tieáng noå bò nhoát cuûa que haøn chaûy döôùi hoà quang. Haén ca ngôïi nhöõng chieán só thaàm laëng, bình thöôøng trong cuoäc chieán tranh giao thoâng vaän taûi. Haén ñaët caùi teân aáy cho haáp daãn. Vaäy maø ngöôøi ta tìm caùch laùi caùi teân aáy sang moät noäi dung khaùc: Nhöõng taøi naêng bò giam haõm, nhöõng taøi naêng bò thui choät.  Coøn caên nguyeân chuyeän "Con deá trong caên buoàng oâng thuyeàn tröôûng" laø xöùc caûm cuûa haén khi veà queâ thaêm con ra. Ñöùng ôû cöûa môû khoùa, haén chôït nghe thaáy tieáng deá keâu trong buoàng haén.

 Tieáng deá cri cri, crang crang, to, vang, vui veû nhö ñang ôû trong toå cuûa noù, nhö noù laø chuû caên buoàng. Ñoù laø tia chôùp nhö Pauxtoâpxki vieát, ñeå côn möa chöõ cuûa haén xuaát hieän veà moät chnyeän trong chieán tranh. Haén nghe deá ca vaø hôi phaät yù veà söï töï tin cuûa deá. Con deá töø ñaâu ñeán. Nhaø haén treân gaùc, giöõa thaønh phoá. Laøm sao deá ñeán ñöôïc. Haén hình dung: Bom Myõ haát deá leân. Deá bay giöõa nhöõng ngoâi sao rôi, nhöõng vieân ñaïn phoøng khoâng ñoû löø. Deá ñeán caên buoàng moät oâng thuyeàn tröôûng ñang chôû haøng vaøo khu vöïc caùn gaùo. Nhöõng con giaùn chuyeân soáng trong boùng toái beùo nuùc, hoâi sì, xuùm laïi ñaùnh deá... Deá ñaõ söû duïng nhöõng cuù ñaù tuyeät dieäu, baép chaân khoûe maïnh, thaân hình raén nhö söøng cuûa mình ñöôïc toâi luyeän trong söông ñeâm, trong naéng sôùm ñeå töï baûo veä, duø deá nhoû hôn.

 OÂng Lan cöôøi nhaït baûo Bình:

 - Coù chuyeän gì maø anh vaø anh Tuaán khoâng noùi vôùi nhau. Anh Tuaán vieát truyeän aáy laø vieát xoû xieân. Nhöõng con giaùn chuyeân soáng trong boùng toái, beùo nöùc hoâi sì laø ai. Anh ñöøng töôûng chuùng toâi khoâng bieát ñaâu.

 Vaø oâng cuõng toû ra khoâng laï gì boïn haén:

 - Caùc anh noùi vôùi nhau: Vieát thì phaûi laùch maø!

 Bình vaãn moät möïc giöõ yù kieán cuûa mình:

 - Ñaây laø moät truyeän hay, vieát veà ñeà taøi chieán tranh. Coøn nhöõng con giaùn cuõng coù theå hieåu roäng ra laø nhöõng gì traùi vôùi baûn chaát cuoäc soáng cuûa chuùng ta. Chuùng ta chieán ñaáu choáng Myõ vaø choáng laïi nhöõng gì phi xaõ hoäi chuû nghóa.

 - Anh ñöøng bao che cho anh Tuaán. Voâ ích. Vì chính anh Tuaán ñaõ nhaän vôùi chuùng toâi roài. Nhöõng con giaùn aáy laø aùm chæ nhöõng ñaûng vieân ôû cô quan baùo.

 Bình vaãn töø toán:

 - Vaâng. Neáu vaäy thì ñeán baây giôø toâi môùi bieát caùi duïng yù aáy cuûa anh Tuaán.

 Bình baûo haén: 

 - Tao thöøa bieát laø noù bòa, nhöng tranh luaän laøm gì.

 - Tao thì phaûi tranh luaän. Tao khoâng coù choã luøi nöõa.

 - Phía sau chuùng ta laø Maïc Tö Khoa

 - Ngoài laáy cung, tao vaãn nhìn thaáy tay aáy vieát. Maøy coù bieát noù vieát theá naøo khoâng? Con reá trong caên buoàng oâng thuyeàn tröôûng. Tao thöïc söï chaùn ngaùn. Laáy cung moät ngöôøi vieát vaên maø nhöõng chöõ bình thöôøng nhaát cuõng vieát sai chính taû.

 Taát caû nhöõng ai quen bieát haén ñeàu bò goïi hoûi. Caùc coäng taùc vieân ôû caùc cô quan xí nghieäp, nhöõng ngöôøi vieát treû voán yeâu meán vaø coù quan heä vôùi haén. Ngoaøi vieäc vieát laùch laø chuyeän phaùt ngoân cuûa haén.

 Chuyeän haén keâu ca maäu dòch cöûa quyeàn, moùc ngoaëc laø naëng nhaát. Roài ñeán chuyeän thaùi ñoä ñoái vôùi moät soá ñaûng vieân trong cô quan. Phaûi noùi raèng Bình ñaõ chòu ñöïng raát nhieàu. Moãi khi coù giaáy cuûa Sôû Coâng an môøi Bình, moïi ngöôøi laïi xaàm xì baøn taùn. Ñang thì thaøo vôùi nhau, thoâng thaïo vaø hieåu bieát veà caùc söï kieän lôùn aáy trong cô quan, taát caû im laëng khi Bình ñeán.

 Baùch, bí thö chi boä, bieân uûy baùo, moät ñaïi uùy chuyeån ngaønh, tröïc tieáp phuï traùch khoái coâng nghieäp, nghóa laø tröïc tieáp phuï traùch Bình vaø haén, môøi Bình ngoài, laëng leõ ñöa giaáy môøi cuûa Sôû Coâng an cho Bình vôùi veû maët bò xuùc phaïm. Baùch ngoài rung ñuøi chôø lôøi phaùt bieåu cuûa Bình, nhöng Bình xem giaáy môøi xong, cho vaøo tuùi aùo sô-mi vaø ñöùng leân.

 Baùch ngô ngaùc tröôùc thaùi ñoä kyø laï aáy cuûa Bình:

 -Ñoàng chí Bình, ngoài laïi toâi trao ñoåi.

 Ñaõ goïi nhau laø ñoàng chí töùc laø caêng roài ñaây. Bình quay laïi, gioïng noùi giöõ ñuùng nguyeân taéc ñeå ñaùp laïi gioïng noùi cuûa Baùch: 

- Ñoàng chí baûo gì cô aï?

 - Ñoàng chí ngoài xuoáng ñaõ.

 Bình ngoài laëng im, giöõ cho mình veû khieâm toán caàn thieát. 

 - Ñoàng chí coù yù kieán gì veà giaáy goïi naøy?

 - Toâi khoâng coù yù kieán gì caû.

 Baùch nghieâm neùt maët:

 - Ñaây laø moät vieäc gaây toån thaát lôùn ñeán uy tín cuûa baùo. Baùo chuùng ta laø baùo Ñaûng. Moät phoùng vieân bò baét. Moät phoùng vieân khaùc bò coâng an goïi hoûi. 

 - Tao im laëng. Bieát noùi vôùi noù caùi gì. Noù noùi coù phaàn ñuùng cuûa noù. Nhöng tao tôûm nhaát laø noù noùi vôùi veû maët ñau khoå, veû maët cuûa ngöôøi bò laêng nhuïc.

 Trong khi mình beát roõ raèng noù ñang sung söôùng. Noù dang haû heâ vì noù thaáy maøy vaø tao bò khoán naïn. Caùi maø chuùng mình kî nhaát laø thoùi ñaïo ñöùc giaû. ôû ñaâu cuõng coù boïn aáy. Thoùi ñaïo ñöùc giaû caøng taäp trung ôû nhöõng ngöôøi ñang laøm haïi ngöôøi khaùc. Tao ñaõ hieåu ñöôïc ñieàu ñoù.

 Haén nhôù laïi coù laàn oâng Lan noùi vôùi haén: "Chuùng toâi chæ muoán giuùp ñôõ anh. Keùo anh ra khoûi con ñöôøng toäi loãi. Anh töông baét anh chuùng toâi vui laém hay sao. Anh ñaõ laàm. Chuùng toâi ñau ñôùn. Vì ñoù cuõng laø toån thaát chung. Trò beänh cöùu ngöôøi. Ñoù laø muïc ñích cuûa chuùng toâi ". Haén ñaõ hoûi laïi oâng Lan: Neâuù vaäy, sao caùc oâng khoâng baùo ñoäng, caûnh caùo toâi ngay khi toâi coù nhöõng daáu hieäu ñaàu tieân cuûa söï phaïm toäi Coù phaûi toâi khoâng bò baét khoâng? Toâi bò baét nghóa laø Ñaûng maát moät caùn boä. 

 oâi! Thaät laø ngaây thô. Ñeán möùc ngaây ngoâ nöõa. Nhöng haén thaønh thaät. Raát thaønh thaät.

 OÂng Lan khoâng traû lôøi. OÂng chæ cöôøi, vaãn laø nuï cöôøi cuûa ngöôøi lôùn tröôùc caâu hoûi cuûa treû con, khoâng theå giaûi thích ñöôïc ngoaøi caâu: "Khi naøo lôùn leân con, chaùu, hay em seõ hieåu ". Luùc aáy haén troâng oâng roõ raøng giaø hôn haén raát nhieàu. Theá roài, moät hoâm nghe oâng Lan khoe mình ñaõ thuï lyù bao nhieâu aùn chung thaân, aùn töû hình, haén töï cöôøi mình sao laïi hoûi oâng Lan caâu hoûi ngaây thô aáy.

 Trò beänh cöùu ngöôøi. Haén ñang ñöôïc cöùu ñaây. Thaät khoâng theå chòu ñöïng noåi. Haén nhìn oâng Lan moät laàn nöõa, raát nhanh. Vaø haén söûng soát: oâng boãng treû, raát treû, chæ thuoäc theá heä ñaøn em haén

 - Baùch khuyeân tao: Caøng gaëp khoù khaên caøng phaûi tích cöïc coâng taùc. Khoâng ñöôïc tieâu cöïc. Tieâu cöïc chæ coù haïi cho baûn thaân.

 - Tao tin noù noùi thaät. Maøy coù bieát taïi sao tao hieåu noù noùi thaät khoâng?

 - Maøy coù maùy phaùt hieän noùi doái aø? Trong xaø lim tao cuõng ñaõ ñeà nghò ñöa maùy phaùt hieän noùi doái ñeán ñeå kieåm tra lôøi khai cuûa tao.

 - Tao bieát noù noùi thaät vì tö döng gioïng noù trong veo. Leân cao ñuùng moät oác-ta .

 Hai ngöôøi cöôøi giaøn giuïa nöôùc maét. Ñuùng roài. Baùch coù kieåu noùi nhö vaäy, Khi naøo xuùc ñoäng (thaân thieát, giaän döõ, vui veû, lo laéng...) töï nhieân Baùch noùi gioïng nöõ. Haén boãng nhôù ra ñaëc ñieåm aáy cuûa ngöôøi thuû tröôûng tröïc tieáp cuõ cuûa mình.

 - Noù baûo: Laõnh ñaïo yeâu caàu ñoàng chí phaùt bieåu trung thöïc vôùi coâng an veà anh Tuaán. Ñoù laø traùch nhieäm coâng daân cuûa ñoàng chí.

 - Noùi söï thaät veà anh Tuaán laø traùch nhieäm coâng daân cuûa toâi.  Bình bieát khi Baùch noùi ñeán traùch nhieäm coâng daân laø noùi ñeán nhieäm vuï cuûa moãi coâng daân phaûi toá giaùc boïn phaûn ñoäng. Nhöng Bình noùi ñeùn traùch nhieäm coâng daân laø noùi ñeán traùch nhieäm baûo vieäc thöïc thi phaùp luaät maø trong tröôøng hôïp naøy roõ raøng coù söï nhaàm laãn.

 - Chi boä, bieân uûy cuõng seõ coù traùch nhieäm cuûa mình.

 Khoâng chòu ñöôïc gioïng noùi nöôùc ñoâi aáy laâu hôn nöõa, Bình ñöùng leân leã pheùp: 

 - Baùo caùo ñoàng chí, toâi seõ trung thöïc. Caùc ñoàng chí yeân taâm. 

Caâu chuyeän giöõa hai ngöôøi baïn bò ngaét quaõng. Laïi coù tieáng guoác leân thang. Anh chò Thaân ñeán muoän vì chò Thaân naèm beänh vieän. Nhöng ñöôïc tin haén veà, chò vaãn xin pheùp beänh vieän tôùi gaëp haén. Chò gaày goø, coå cöùng ñô, veïo veà moät beân. Chò bò thaàn kinh toïa. Anh Thaân cöôøi vang, nuï cöôøi cuûa anh bao giôø cuõng quyeán ruõ. 

 - Toâi ñang chuaån bò vaøo beänh vieän thaêm baø aáy, thì cu Hieäp ñeán.

 Cöù ñöùng giöõa nhaø cöôøi. Hoûi coù vieäc gì cuõng khoâng noùi. Toâi bieát ngay: Boá veà phaûi khoâng? Noù vaâng. Möøng quaù, voäi vaøo beänh vieän baùo tin cho baø aáy.

 Chò Thaân noùi raát khoù khaên, nhöng chò vaãn coá gaéng noùi. Gioïng chò yeáu ngaét ra töøng tieáng:

 - Caû nhaø chæ coù hai chuù chaùu ñi xa. Chuù ñaõ veà. Möøng quaù. Coøn thaèng Haûi nhaø toâi, chaúng bieát ra sao. Chaúng thaáy thö töø tin töùc gì.

 Ñoâi maét chò raàu raàu nhìn haén.

 Haén bieát thaèng Haûi ñi B daøi . Haén khoâng bieát ñoäng vieân chò Thaân theá naøo. ôû ñoù chieán söï luoân aùc lieät. Nhieàu ngöôøi. Raát nhieàn ngöôøi khoâng trôû laïi. Veà sau naøy, haén ñöôïc nghe moät caâu noùi cuûa boá maø haén cho laø ñuùng: "Cuõng laø caùi phuùc caùi phaän caû thoâi ".